Jakie działania podjęła Kanada po napaści Rosji na Ukrainę?

Trudeau jednoznacznie potępił uznanie przez Rosję niepodległości dwóch separatystycznych podmiotów na Donbasie, a następnie atak na suwerenną i demokratyczną Ukrainę, uznając to za naruszenie prawa międzynarodowego oraz Karty Narodów Zjednoczonych. Już pierwszego dnia inwazji zapowiedział sankcje wobec rosyjskich parlamentarzystów, którzy poparli uznanie „niepodległości” okupowanych terenów na wschodniej Ukrainie. Premier zdecydował też o zwiększeniu zaangażowania Kanady w NATO – 8 marca br. zapowiedział wzmocnienie kanadyjskiego kontyngentu w batalionowej grupie bojowej na Łotwie o dodatkowych 460 żołnierzy (w sumie do 1000 – Kanada jest państwem ramowym grupy) i baterię artylerii (4 systemy M777, 120 żołnierzy). Zapowiedział też dodatkowy wkład do sił odpowiedzi NATO (NRF) o wielkości ok. 3400 żołnierzy oraz włączenie fregat Montreal i Halifax do Stałego Zespołu Okrętów NATO (SNMG2). Kanada popiera także zawieszenie działalności Rosji w organizacjach międzynarodowych (np. INTERPOL) i zacieśnia koordynację z partnerami z G7 w tym zakresie. Wstrzymała także udział w posiedzeniach Rady Arktycznej, w której rotacyjne przewodnictwo sprawuje obecnie Rosja (do 2023 r.).

Jakie są kanadyjskie sankcje wobec Rosji?

Od aneksji Krymu w 2014 r. Kanada koordynuje sankcje wobec Rosji z kluczowymi partnerami, m.in. USA, Wielką Brytanią i UE. Po napaści na Ukrainę Kanada jako pierwsza cofnęła klauzulę najwyższego uprzywilejowania (KNU) dla Rosji i Białorusi, co oznaczało nałożenie 35-procentowych ceł na import towarów z tych państw do Kanady. Sankcje ekonomiczne wprowadzone przez rząd federalny obejmują odcięcie największych rosyjskich banków od systemu transakcji SWIFT i zamrożenie rezerw Banku Centralnego Rosji. Zakazano Kanadyjczykom obrotu rosyjskim długiem publicznym i zawieszono wydawanie nowych zezwoleń na eksport towarów do Rosji. Sankcje personalne zamroziły środki członków rosyjskiej elity politycznej (także Władimira Putina i Siergieja Ławrowa) i biznesowej (np. Romana Abramowicza, który posiada 28% udziałów w firmie stalowej Evraz operującej w Kanadzie) oraz ich rodzin. Dodatkowe sankcje z 2 marca br. były wymierzone w rosyjski sektor energetyczny i obejmują 10 osób związanych z firmami Rosnieft i Gazprom. Rząd federalny zamknął też przestrzeń powietrzną dla rosyjskich lotów cywilnych i zakazał importu rosyjskich surowców, m.in. ropy naftowej (ok. 2,6% ogółu importu ropy do Kanady). Zapowiedział też wprowadzenie zakazu cumowania rosyjskich statków w kanadyjskich portach i wodach wewnętrznych.

Jak wygląda kanadyjska pomoc wojskowa, ekonomiczna i humanitarna dla Ukrainy?

W styczniu i lutym br. rząd Trudeau udzielił Ukrainie kredytu na reformy gospodarcze o łącznej wartości ok. 720 mln dol. kan. oraz 50 mln dol. kan. na projekty rozwojowe. Po rozpoczęciu wojny Kanada zobowiązała się do zwiększenia wydatków na udzielanie pomocy humanitarnej do 125 mln dol. kan. m.in. przez Kanadyjski Czerwony Krzyż (30 mln dol. kan.). Podczas pobytu w Londynie 7 marca br. Trudeau, razem z premierami Wielkiej Brytanii i Holandii, zainicjował trójstronną współpracę w zakresie dostarczania pomocy humanitarnej Ukrainie.

Kanada dostarcza uzbrojenie, zaopatrzenie i sprzęt wojskowy. Pierwsza transza broni ofensywnej (pistolety, karabiny, amunicja) z 14 lutego br. była warta 7,8 mln dol. kan. Rząd planuje kolejne dostawy uzbrojenia (m.in. 100 systemów przeciwpancernych M2 typu Carl Gustav, 4500 wyrzutni rakietowych M72 i 7500 sztuk granatów), wartego 50 mln dol. kan., oraz sprzęt wojskowy o łącznej wartości 25 mln dol. kan. Ponadto ok. 550 Kanadyjczyków (pochodzenia ukraińskiego lub weteranów sił zbrojnych) wstąpiło do międzynarodowego legionu na Ukrainie.

W jaki sposób władze lokalne reagują na wojnę na Ukrainie?

Władze kilku prowincji (m.in. Ontario, Manitoba, Kolumbia Brytyjska i Nowa Szkocja) wstrzymały sprzedaż rosyjskich produktów alkoholowych w państwowych sklepach monopolowych. Wzmożona działalność diaspory ukraińskiej (ok. 1,4 mln) wpływa na oddolne inicjatywy organizowania pomocy militarnej i humanitarnej. Organizacje i fundacje ukraińskie w Kanadzie prowadzą zbiórki na zakup i wysyłkę niezbędnych artykułów (np. koców, odzieży, leków). Otrzymują też dotację od władz prowincji, np. 5 mln dol. kan. od prowincji Alberta. Jednocześnie premier Alberty przeznaczył 5 mln dol. kan. na sprzęt wojskowy (hełmy, kamizelki kuloodporne, ekwipunek medyczny) dla wojsk obrony terytorialnej Ukrainy. Premierzy m.in. Alberty, Ontario, Quebecu i Kolumbii Brytyjskiej współpracują z organami federalnymi w zakresie przyjmowania ukraińskich uchodźców – do tej pory przybyło ich 7400. Rząd federalny umożliwił wjazd obywatelom Ukrainy, mającym członków rodziny w Kanadzie w ramach specjalnej kategorii wizowej. Według najnowszych danych co najmniej 7100 uchodźców ubiega się o wjazd do Kanady.

Na czym mogą polegać dalsze działania Kanady?

Temat szerokiego embarga na rosyjski gaz i ropę ożywił debatę premierów prowincji (m.in. Alberty) o perspektywie zwiększenia wydobycia tych surowców w odpowiedzi na braki w ich podaży na rynkach w USA i Europie. Jest to jednak sprzeczne z polityką Trudeau, która dąży do osiągnięcia klimatycznej neutralności do 2050 r. i zwiększenia współpracy z partnerami europejskimi w zakresie odnawialnych źródeł energii.

Natomiast rząd kanadyjski będzie kontynuował koordynację działań bilateralnych i wielostronnych w celu podtrzymania ukraińskiego oporu. Kluczowa będzie współpraca z USA, UE i innymi partnerami w celu zwiększenia liczby osób i podmiotów rosyjskich z udziałami na kanadyjskim rynku objętych sankcjami. Jednocześnie zaangażowanie Kanady na Łotwie stanowi jeden z filarów wschodniej flanki NATO i dalszego uwiarygodniania polityki odstraszania Rosji. Dla Polski współpraca z Kanadą będzie istotna w zakresie dostarczania pomocy humanitarnej na Ukrainę i ewakuacji ukraińskich uchodźców przez Polskę do Kanady.