Czego dotyczy decyzja Izby Reprezentantów?

Podczas rozmowy telefonicznej w lipcu br. (transkrypcję opublikowano 25 września br.) prezydent Trump domagał się od prezydenta Ukrainy, aby wszczął śledztwo w sprawie syna byłego wiceprezydenta Joe Bidena. Według demokratycznej większości w IR Trump nadużył władzy dla politycznej korzyści, starając się wymusić na przywódcy obcego państwa działania, które mogły wpłynąć na przebieg kampanii wyborczej. Ma to stanowić naruszenie konstytucji, co jest powodem do wszczęcia procedury impeachmentu.

Pelosi 24 września br. zleciła komisjom w IR (wywiadu, spraw zagranicznych, nadzoru, procedur, usług finansowych, sprawiedliwości), aby przeanalizowały materiały dowodowe, co może prowadzić do sformułowania zarzutów. Równolegle Senat, w którym większość mają Republikanie, jednogłośnie zażądał udostępnienia skargi sygnalisty komisjom ds. wywiadu obu izb Kongresu. Trump określił działania Demokratów jako bezpodstawne i umotywowane politycznie.

Impeachment czy usunięcie z urzędu?

Impeachment to pierwszy z dwóch konstytucyjnych kroków, które mogą prowadzić do usunięcia prezydenta z urzędu. Procedura impeachmentu umożliwia IR postawienie urzędnikowi zarzutów, ale nie jest jeszcze równoznaczna z pozbawieniem go stanowiska. Taka decyzja jest dopiero kolejnym krokiem, podejmowanym już przez Senat. Wówczas IR występuje w roli oskarżyciela prezydenta (zarzuty formułując w artykułach impeachmentu), natomiast Senat ma prawo do stwierdzenia jego winy. IR stawia prezydenta w stan oskarżenia zwykłą większością głosów, natomiast Senat podejmuje decyzję większością 2/3 członków izby obecnych w czasie głosowania.

Jakie są szanse na usunięcie Trumpa z urzędu?

Jeśli impeachment dojdzie do skutku w IR, decyzja Senatu o ewentualnym usunięciu Trumpa z urzędu jest mało prawdopodobna. Partia Republikańska, która dysponuje większością w tej izbie, nie dopuszcza możliwości osłabienia władzy wykonawczej pozostającej w rękach republikańskiego polityka. Ponadto ewentualne usunięcie z urzędu Trumpa, który ma poparcie elektoratu partii na poziomie ponad 90%, osłabiłoby całą Partię Republikańską przed wyborami prezydenckimi i do Kongresu w 2020 r.

Okolicznością, która mogłaby spowodować spadek poparcia dla Trumpa wśród republikańskich senatorów, byłoby przedstawienie przez IR niepodważalnych dowodów na nadużycie przez niego władzy przy jednoczesnym znacznym spadku poparcia wyborców dla obecnej prezydentury. Taki mechanizm zadziałał w przypadku Richarda Nixona w latach 1973–1974.

Jak procedura impeachmentu będzie wpływać na politykę zagraniczną USA?

Procedura impeachmentu w IR utrudni Ukrainie realizację polityki zagranicznej wobec USA, ponieważ kwestie relacji dwustronnych między tymi państwami będą przedmiotem amerykańskiego sporu wewnętrznego w obliczu zbliżających się wyborów w 2020 r. Najistotniejszymi wyzwaniami obecnej administracji pozostaną konflikt handlowy z Chinami, negocjacje z Koreą Płn. oraz spór z Iranem. Prowadzone przez komisje IR procedury publicznych przesłuchań i analizy wciąż tajnych dokumentów mogą jednak obnażyć ułomności polityki zagranicznej obecnej administracji. Podobnie jak w aferze Watergate ujawnienie kulisów może wpłynąć na postrzeganie administracji Trumpa przez sojuszników i adwersarzy USA. Śledztwo może też utrudnić prezydentowi skuteczne egzekwowanie części jego uprawnień w obszarze prowadzenia polityki zagranicznej. Dlatego Trump będzie prawdopodobnie przedstawiał działania IR jako próbę ograniczenia jego kompetencji.