ISBN 978-83-62453-32-0

liczba stron: 429

 

---

„Autor monografii dowodzi przede wszystkim, że pokój ryski był pokojem kompromisowym. Nie jest to, wbrew pozorom, wniosek banalny, gdyż do tej pory traktat przedstawiano najczęściej jako jednostronny dyktat Polski. Dla lepszego zrozumienia istoty tego kompromisu jest on rozpatrywany na szerokim tle wojny polsko-sowieckiej z lat 1919–1920 oraz jej zmiennych kolei. Szczególną uwagę poświęcono historycznemu pograniczu polsko-rosyjskiemu z jego rodzimymi narodami – Ukraińcami, Białorusinami oraz Litwinami. Udało się także naświetlić kilka kwestii, które wciąż są przedmiotem zawziętej dyskusji, i to nie tylko w Polsce. Chodzi tu głównie o cele polskich i sowieckich armii oraz delegacji pokojowych, traktowanie jeńców wojennych po obu stronach oraz wykorzystywanie narodów znajdujących się między młotem a kowadłem – Ukraińców i Białorusinów.

Koncentrując się na stosunkach między Polską a Związkiem Sowieckim, autor pragnie przyczynić się do lepszego zrozumienia historii nie tylko tych dwóch krajów, lecz także Ukrainy, Białorusi oraz Litwy. Ponadto, rozpatrując ważne aspekty polskich i sowieckich relacji z Ententą, rzuca światło na stosunki dyplomatyczne między Europą Wschodnią i Zachodnią. Wreszcie – jest to studium przypadku: rokowań między powstającym państwem totalitarnym i raczkującą demokracją”.

(Fragment Wstępu).

---

Spis treści

Od tłumacza

Podziękowania

Wstęp

Rozdział I
Pierwsze kontakty dyplomatyczne

Kresy Wschodnie i ich mieszkańcy

Pierwsze kontakty

Wybuch wojny

Sowieckie republiki narodowe na Kresach

Misja Więckowskiego

Rozdział II
Nieudane rokowania

Polskie ofensywy 1919 roku

Polski federalizm

Misja Marchlewskiego

Rozdział III
Oficjalne propozycje pokojowe Sowietów

Polsko-łotewska ofensywa w Latgalii

Pierwsza propozycja pokojowa Sowietów

Druga propozycja pokojowa Sowietów

Sowieckie przygotowania do ofensywy wiosennej

Polskie warunki pokoju

Reakcja Sowietów

Starania Piłsudskiego o pozyskanie sprzymierzeńców na Kresach

Sowieckie przeciwdziałania

Polska ofensywa wiosenna na Kijów

Rozdział IV
Rokowania w Mińsku

Ograniczona ofensywa sowiecka na Białorusi

Polska oraz autonomiczna Białoruś i sprzymierzona Ukraina

Sowiecka ofensywa pomocnicza na Ukrainie

Sowieci a kwestia ukraińska

Wielka sowiecka ofensywa na Białorusi

Porozumienie w Spa

Nota Curzona

Sowieckie traktaty pokojowe z Litwą i Łotwą

Ponowne ustanowienie Sowieckiej Białorusi

Sowieckie sukcesy militarne i błędy strategiczne

Sowietów gra na zwłokę oraz propozycje pokojowe

Bitwa warszawska

Konferencja pokojowa w Mińsku

Rozdział V
Preliminaria pokojowe - trudnośći

Bitwa nad Niemnem

Instrukcje dla polskiej delegacji

Delegacje pokojowe w Rydze 

Sowieckie przygotowania do rokowań ryskich

Początek rokowań i deklaracja WCKW

Projekt preliminariów pokojowych Joffego 

Rozdział VI
Preliminaria pokojowe - przełom

Pierwsze spotkanie poufne

Polskie warunki terytorialne

Porozumienie z 5 października

Zajęcie Wilna przez generała Żeligowskiego

Ostateczna polska ofensywa

Formułowanie preliminariów pokojowych i rozejmu

Warunki preliminariów pokojowych i rozejmu

Rozdział VII
Traktat definitywny- trudności

Ostateczna klęska ukraińskich i białoruskich sprzymierzeńców Polski

Fiasko federalizmu na Litwie Środkowej

Przerwa w rokowaniach i nowe delegacje

Wzajemne oskarżenia i zarzuty

Joffe umacnia pozycję Dąbskiego

Kwestia Wilna: Sowieci sprzeciwiają się zaangażowaniu międzynarodowemu

Zastój w komisjach; frustracja Joffego z powodu Moskwy 

Rozdział VIII
Traktat definitywny - kryzys i przełom

Litwa i Białoruś: sowiecki dylemat

Kwestia traktowania jeńców wojennych

Nieufność i napięcie

Kwestia rezerw złota

Sowiecka nota do Litwy

Kryzys rokowań

Zmagania Cziczerina ze specjalistami w Moskwie

Przedłużający się kryzys w Rydze

Przełamanie impasu

„Kombinacje” Krasina

Porozumienie w sprawie repatriacji

Porozumienie w pozostałych sprawach

Moskwa próbuje opóźnić podpisanie traktatu

Pokój definitywny

Rozdział IX
Realizacja postanowień traktatu

Wzajemne oskarżenia i sowiecka gra na zwłokę

Repatriacja

Wytyczenie granicy w terenie

Reewakuacja mienia

Rewindykacja i reewakuacja dóbr kultury

Rozrachunek

Kwestie złota oraz wypełnienia postanowień traktatu przez Sowietów

Epilog

Mapy

Skróty źródeł

Chronologia

Bibliografia