Najnowszy raport PISM stanowi próbę odpowiedzi na pytania o zakres, charakter i znaczenie zmian w systemie międzynarodowym, których punktem wyjścia lub katalizatorem stała się pełnoskalowa inwazja Rosji na Ukrainę w lutym 2022 r. Eksperci PISM wyjaśniają, jak wojna zmieniła NATO i UE, potwierdziła odwrót Rosji od Zachodu, wzmocniła euroatlantycki kierunek polityki i tożsamość Ukrainy, przekształciła myślenie o architekturze bezpieczeństwa w Europie i o europejskiej energetyce, także przypieczętowała zmiany zachodzące od pewnego czasu w polityce Chin oraz państw Globalnego Południa.
(2).png)
PISM
Dzień, w którym wszystko się zmieniło, moment krytyczny, punkt zwrotny w historii – tak wielu komentatorów określiło 24 lutego 2022 r. Dzień zmasowanego rosyjskiego ataku na Ukrainę stał się nie tylko datą początku pełnoskalowej wojny, ale też symbolem fundamentalnej zmiany porządku międzynarodowego, porównywalnym z 1 września 1939 r., 9 listopada 1989 r. czy 11 września 2001 r.
Czy jednak na pewno w stosunkach międzynarodowych nic nie będzie już takie samo? Dla wielu państw pozaeuropejskich konflikt pozostaje „daleką wojną”. Niektórzy komentatorzy patrzą na wydarzenia 24 lutego nie jak na punkt zwrotny, ale raczej jak na kolejny etap rozpoczętej dużo wcześniej wojny Rosji przeciw Ukrainie, czy też Rosji przeciw Zachodowi.
Eksperci Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych analizują zakres, charakter i znaczenie zmian w wybranych obszarach systemu międzynarodowego. Dla tego podejścia kluczowe jest odróżnienie reakcji od zmiany, rozumianej jako głębokie i trudne do odwrócenia przeobrażenie ram koncepcyjnych dotychczasowej polityki, skutkujące znaczącą i faktycznie realizowaną modyfikacją polityki zagranicznej lub wewnętrznej. Na tak rozumianych zmianach koncentruje się uwaga autorów. Mamy nadzieję, że analizy i przewidywania zawarte w tym zbiorze staną się punktem wyjścia do dyskusji i polemik.
Spis treści:
Wojciech Lorenz, Bezpieczeństwo europejskie: – przeciw Rosji, a nie z Rosją
Elżbieta Kaca, Aleksandra Kozioł, Niespodziewana metamorfoza – Unia Europejska wobec wschodniego sąsiedztwa
Artur Kacprzyk, NATO wraca do wysuniętej obrony przed Rosją
Zuzanna Nowak, Żegnaj Rosjo! – energetyczna separacja UE
Maria Piechowska, Nowa Ukraina i homo ucrainensis
Agnieszka Legucka, Rosja odwraca się od Zachodu
Marcin Przychodniak, ChRL – koniec złudzeń i konfrontacja z Zachodem
Patryk Kugiel, Emancypacja Globalnego Południa
Marcin Terlikowski, Tu nie zaszła zmiana? Amerykański fokus na Chiny a polityka wobec Rosji
