W tygodniu trzeciej rocznicy rosyjskiej pełnoekranowej inwazji na Ukrainę, w dniach 22, 24 i 27 lutego br., z administracją Donalda Trumpa spotkały się w USA delegacje polska, francuska i brytyjska kierowane odpowiednio przez prezydenta Andrzeja Dudę, prezydenta Emmanuela Macrona i premiera Keira Starmera.

Działania Polski, Francji i Wielkiej Brytanii – demonstrujące wobec USA wolę silniejszego zaangażowania państw europejskich w zapewnienie bezpieczeństwa na kontynencie – mają przekonać Stany Zjednoczone do utrzymania swojego zaangażowania na rzecz NATO i wsparcia dla Ukrainy. Rozwijając deklarację Francji i Wielkiej Brytanii z 17 lutego br. o ich gotowości do koordynacji i skierowania swoich wojsk na Ukrainę w ramach misji stabilizacyjnej, podczas spotkania z Trumpem Macron zaoferował francuską „tarczę nuklearną” dla Europy. Natomiast w przeddzień wyjazdu do USA Starmer ogłosił podwyższenie brytyjskiego budżetu obronnego do 2,5% PKB do 2027 r. Precedens ten ma pomóc przełamać impas polityczny w innych państwach Europy w sprawie szybkiego podnoszenia finasowania obrony mimo trudności gospodarczych. Z kolei Duda przypomniał o zbieżności obecnej polityki państw flanki wschodniej z postulatami Trumpa. Działania europejskiej „koalicji chętnych” z ostatnich dwóch tygodni są podejmowane poza strukturami UE i NATO, jednak służą wypracowaniu decyzji tych organizacji. W tym celu 26 lutego br. Macron poinformował pozostałych członków Rady Europejskiej o treści rozmów z Trumpem, zaś 6 marca odbędzie się szczyt UE w tej sprawie.

Wybory do Bundestagu zakończyły się zwycięstwem chadeckiej CDU/CSU, która sformuje koalicję rządzącą z socjaldemokratyczną SPD. Przyszły kanclerz Friedrich Merz będzie zainteresowany wzmocnieniem potencjału obronnego UE oraz wzrostem konkurencyjności.

Podstawowe założenia niemieckiej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, jak współpraca transatlantycka i zaangażowanie w proces integracji europejskiej, pozostaną niezmienione. Kontynuowane będzie także wsparcie dla Ukrainy. Jednym z celów nowego rządu będzie wzmacnianie europejskiego potencjału obronnego. Niemcy będą się opowiadać w pierwszej kolejności za wykorzystaniem istniejących możliwości finansowania, zachowując dystans do koncepcji wspólnego zadłużenia na cele obronne. W polityce wewnętrznej nowy rząd nie będzie dysponował większością pozwalającą na reformę tzw. hamulca zadłużenia. Oprócz obronności, nowy rząd będzie wspierał projekty mające na celu zwiększenie gospodarczej konkurencyjności UE, co ma pomóc zmagającej się ze stagnacją niemieckiej gospodarce. Merz poprze propozycje Komisji Europejskiej zmierzające do uproszczenia unijnych regulacji dotyczących przedsiębiorstw. Niemcy będą także zainteresowane pogłębieniem unijnej współpracy w dziedzinie energetyki oraz ułatwieniami dla przepływu kapitału na wspólnym rynku. Przedmiotem sporów z innymi państwami członkowskimi, zwłaszcza sąsiadującymi z Niemcami, może być zaostrzanie przez rząd Merza polityki migracyjnej, w tym przedłużanie obowiązywania kontroli wewnętrznych Schengen i zawracanie migrantów z niemieckich granic.

Rada UE i Parlament Europejski osiągnęły polityczne porozumienie w sprawie wartego niemal 1,9 mld euro (ok. 0,4 mld dotacji i 1,5 mld pożyczek) Instrumentu na rzecz Reform i Wzrostu dla Mołdawii. Będzie on finansowym fundamentem Planu wzrostu dla Mołdawii do 2027 r. zaproponowanego przez Komisję Europejską w październiku 2024 r.

Plan jest odpowiedzią UE na potrzebę przyspieszenia dostosowania Mołdawii do członkostwa – w czerwcu 2022 r. państwo to otrzymało status kandydata. Celem Planu jest wsparcie strukturalnych reform ekonomicznych i społecznych oraz inwestycji, które mają zaowocować zdynamizowaniem rozwoju gospodarczego. Ma to także sprzyjać poprawie nastrojów mieszkańców Mołdawii utożsamiających integrację z UE głównie ze wzrostem cen energii – będzie to jednak trudne przed tegorocznymi wyborami parlamentarnymi, których wynik najpewniej pozbawi większości rządzącą proeuropejską Partię Działania i Solidarności. Wyzwaniem dla wdrożenia największego planu rozwojowego w historii Mołdawii w ciągu niecałych trzech lat będzie chroniczna niewydolność kadrowa i finansowa jej administracji oraz niewielkie zdolności absorpcyjne gospodarki. Wpływ planu może być także niższy od przewidywań, najpewniej bowiem będzie on musiał wypełnić lukę po wstrzymaniu przez Donalda Trumpa programów rozwojowych USA – w Mołdawii USAID wdrażała projekty warte niemal 0,5 mld dol.

Kolegium komisarzy z przewodniczącą Ursulą von der Leyen na czele rozpoczyna dwudniową wizytę w Indiach (27–28 lutego). Jej celem jest przełamanie impasu w negocjacjach umowy o wolnym handlu, wzmocnienie współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrona multilateralizmu.

Na decyzję o wizycie wpłynął powrót Donalda Trumpa na urząd prezydenta USA i rosnące napięcia w relacjach transatlantyckich. Wobec unilateralnej polityki USA i agresywnej postawy Rosji oraz Chin Indie są ostatnim dużym krajem, który postrzegany jest jako podzielający unijne przywiązanie do multilateralizmu i chce stabilizacji porządku międzynarodowego. Dlatego UE i Indie pracują nad nową strategią wieloletniej współpracy, która ma zostać przyjęta na szczycie pod koniec roku. Strategiczny wymiar zyskują negocjacje umowy o wolnym handlu oraz współpraca w budowie bezpiecznych łańcuchów dostaw i projektów połączeń infrastrukturalnych. W Delhi odbędzie się drugie spotkanie Rady ds. Handlu i Technologii, która ma ożywić współpracę w zakresie technologii krytycznych (półprzewodniki, technologie kosmiczne, sztuczna inteligencja). Woli zbliżenia UE z Indiami nie zniweczy różnica w ocenie agresji Rosji na Ukrainę. Unia może nawet zachęcać Indie do odegrania bardziej aktywnej roli w znalezieniu formuły sprawiedliwego zakończenia wojny.

Komisja Europejska przedstawiła komunikat pt. „Wizja rolnictwa i żywności”. Troska o poprawę warunków prowadzenia działalności rolniczej w UE dominuje nad zabiegami o ograniczenie jej negatywnych skutków dla klimatu i środowiska.

W odpowiedzi na ubiegłoroczne protesty rolników i postulaty centroprawicy Komisja zapowiada uproszczenie procedur, większe wsparcie dla najbardziej potrzebujących (mniejsze gospodarstwa, młodzi rolnicy) i lepszą ochronę rynku. Jednocześnie stara się utrzymać kurs na transformację sektora rolno-spożywczego w kierunku zgodności z polityką klimatyczną i ochroną bioróżnorodności. Eliminuje jednak najbardziej ambitne zamierzenia (m.in. projekt ograniczenia wykorzystania chemicznych środków ochrony roślin) i stawia na miękkie instrumenty – zachęty w miejsce zobowiązań – na razie zarysowane dość ogólnie. Komisja jest również zachowawcza w kwestii stymulowania zachowań konsumenckich, które wspierałyby zieloną transformację. Wysoce prawdopodobna redukcja środków na politykę rolną w ramach kolejnego wieloletniego budżetu UE (2028–2034) utrudni wdrożenie systemu zachęt i rozwiązań technologicznych promujących bardziej zrównoważone rolnictwo. Punktem spornym między interesariuszami pozostanie równowaga między zabiegami o zwiększenie eksportu a ochroną unijnego rynku i zapewnieniem, że płody rolne oraz środki produkcji sprowadzane do UE spełniają wysokie standardy.