Do jakich zmian doszło w ukraińskim rządzie?

Rekonstrukcja zainicjowana przez prezydenta Zełenskiego objęła większość resortów. Nową premier została Julia Swyrydenko, dotychczasowa minister gospodarki. Natomiast dotychczasowy premier Denys Szmyhal został ministrem obrony. Jego głównym zadaniem ma być uporządkowanie funkcjonowania resortu, za czasów Rustema Umierowa nazywanego „ministerstwem chaosu” z powodu nieprzejrzystego systemu zarządzania i arbitralnych decyzji m.in. odnośnie do Agencji Zamówień Obronnych, co przełożyło się na spadek zaufania partnerów międzynarodowych. Dwaj bliscy współpracownicy Swyrydenko i jej wcześniejsi zastępcy w Ministerstwie Gospodarki – Taras Kaczka i Ołeksij Sobolew – objęli odpowiednio funkcje: wicepremiera ds. integracji europejskiej i euroatlantyckiej; ministra nowo utworzonego superresortu powstałego z połączenia ministerstw gospodarki, środowiska oraz polityki rolnej i żywności. Jednocześnie zlikwidowano powstałe w grudniu 2024 r. Ministerstwo Jedności Narodowej, a jego kompetencje mają zostać przeniesione do Ministerstwa Polityki Społecznej i Rodziny.

Kim jest nowa premier?

Julia Swyrydenko była dotąd odpowiedzialna za relacje gospodarcze z USA i UE oraz pełniła rolę głównego negocjatora umowy surowcowej podpisanej w maju br. Uważana jest za dobrą ekonomistkę z umiejętnościami menedżerskimi, profesjonalistkę i osobę nieuwikłaną w afery korupcyjne. Jej pracę na stanowisku zastępcy ministra (2019–2020), a następnie ministra gospodarki (od 2021 r.) oceniano wysoko. Odpowiadała m.in. za stabilizację gospodarki i wsparcie przedsiębiorców w trakcie pełnoskalowej wojny. Jednocześnie jest kojarzona z osobą Andrija Jermaka, szefa Biura Prezydenta – w latach 2020–2021 pełniła funkcję jednego z jego zastępców. Obecnie, poprzez nominacje swoich współpracowników, zyskała wpływ na kluczowe resorty odpowiedzialne za gospodarkę (bez energetyki), relacje z partnerami międzynarodowymi oraz negocjacje z UE.

Jakie są przyczyny i cele roszad w rządzie?

Podobnie jak podczas wcześniejszej rekonstrukcji we wrześniu 2024 r. powodem zmian jest chęć odświeżenia wizerunku władz i rozładowanie narastającej frustracji społecznej. W warunkach stanu wojennego niemożliwe jest przeprowadzenie wyborów, dlatego zmiany personalne mają stworzyć wrażenie symbolicznego „restartu” rządu. Rekonstrukcja jest odpowiedzią na spadający poziom zaufania społecznego do gabinetu ministra i premiera. Według badań Grupy Rating Group w czerwcu br. premierowi Denysowi Szmyhalowi ufało 25% respondentów. Ogólny poziom zaufania do rządu od 2023 r. utrzymuje się na niskim poziomie 20–22%, mimo zmian w składzie Rady Ministrów w 2024 r. Obecne przetasowania mają charakter kadrowej roszady – obejmują przede wszystkim przesunięcia na nowe stanowiska osób lojalnych wobec prezydenta Zełenskiego i Jermaka. Świadczy to o kontynuacji procesu konsolidacji władzy wokół obozu prezydenckiego. Tegoroczna rekonstrukcja  ma też za zadanie usunięcie osób, które nie sprawdziły się na stanowisku lub są mocno krytykowane przez opinię publiczną.

Czy nowy rząd zmieni politykę zagraniczną Ukrainy?

Nie zmienią się główne kierunki polityki zagranicznej, w tym podejście do Rosji i rozmów pokojowych. Na stanowisku pozostaje dotychczasowy minister spraw zagranicznych Andrij Sybiha. Nominacja Julii Swyrydenko na premiera sugeruje natomiast wzmocnienie priorytetu współpracy gospodarczej z Zachodem, w szczególności ze Stanami Zjednoczonymi. Równie ważny będzie proces integracji z UE, w tym relacje gospodarcze, co pokazują zmiany w resortach odpowiedzialnych za te kwestie. Ukraina nadal będzie także zabiegała o zachodnie wsparcie militarne i polityczne niezbędne w dalszej obronie przed rosyjską agresją. Relacje z Polską pozostaną niezmienione. Można się spodziewać zwiększonego nacisku na współpracę gospodarczą, w tym na zainteresowanie polskimi inwestycjami na Ukrainie.