Jakiej pomocy Czechy udzielają Ukrainie?

Reakcją Czech na agresję Rosji było militarne, humanitarne i polityczno-dyplomatyczne wsparcie Ukrainy. Czechy znalazły się wśród kilku państw NATO, które dostarczyły na Ukrainę broń i amunicję jeszcze przed rosyjską inwazją. Decyzją rządu z końca stycznia br. przekazały ponad 4 tys. pocisków artyleryjskich. Po rozpoczęciu rosyjskiej inwazji wysłały m.in. karabiny szturmowe, maszynowe i snajperskie, a także ciężkie uzbrojenie. Fiala, po początkowym wykluczeniu udziału czeskich obywateli w działaniach zbrojnych na Ukrainie, zapowiedział stosowne zmiany legislacyjne mające to umożliwić. Wsparciu militarnemu towarzyszy pomoc humanitarna. Na pierwszy pakiet pomocowy dla uchodźców rząd Fiali przeznaczył 60 mln euro. Czechy wyraziły gotowość przyjęcia uchodźców z Ukrainy, co popiera 67% społeczeństwa.

Jak Czechy sankcjonują Rosję?

Czeski rząd opowiedział się za ostrą polityką sankcyjną wobec Rosji. Poparł m.in. wykluczenie rosyjskich banków z systemu SWIFT i zaapelował do władz Niemiec, by uczyniły to samo. Po uchwaleniu przez UE sankcji dyplomatycznych minister spraw wewnętrznych Vít Rakušan zapowiedział starania o to, by UE wstrzymała przyznawanie wiz Schengen wszystkim obywatelom Rosji. Ponadto Czechy, obok Polski i Bułgarii, znalazły się wśród pierwszych państw UE, które już 25 lutego zamknęły przestrzeń powietrzną dla rosyjskich samolotów. Czechy zaangażowały się także we wzmocnienie kolektywnego bezpieczeństwa wschodniej flanki NATO, współtworząc grupę bojową, która ma stacjonować na Słowacji.

Jakie stanowisko zajął prezydent Zeman?

Jakościową zmianą w czeskiej polityce okazało się odejście Zemana od dotychczasowej linii sympatyzowania z Rosją i wspierania jej wpływów w Czechach. Jeszcze na kilka dni przed wybuchem wojny skrytykował on udzieloną Ukrainie pomoc militarną, odrzucił aspiracje tego państwa do członkostwa w NATO i za fiasko CIA uznał doniesienia o możliwej inwazji na Ukrainę. Jednak w jej wyniku potępił agresję Rosji i wezwał do nałożenia na to państwo możliwie najostrzejszych sankcji, w tym odcięcie od systemu bankowego SWIFT. Wraz z prezydentami Polski, Słowacji, państw bałtyckich, Słowenii i Bułgarii poparł w liście otwartym z 28 lutego starania Ukrainy o członkostwo w UE.

Z czego wynika polityka rządu Fiali?

Kompromis dotyczący wspierania Ukrainy jest szeroki i, poza prezydentem, obejmuje także największą partię opozycyjną – ANO poprzedniego premiera Andreja Babiša – ale nie skrajnie prawicową partię Wolność i Demokracja Bezpośrednia. Podejście to jest popierane przez społeczeństwo, którego 95% potępia agresję Rosji. Działania gabinetu Fiali są kontynuacją dalszego zaostrzania polityki wobec tego państwa z okresu rządów Babiša. Dwustronne stosunki dyplomatyczne pogorszyły się diametralnie po ujawnieniu w kwietniu 2021 r. rosyjskiego udziału w wybuchach składów amunicji w Vrběticach. Zmiana gabinetu w styczniu br. dodatkowo wzmocniła krytyczną wobec działań Rosji politykę Czech. Znalazło to odzwierciedlenie m.in. w rządowym programie głoszącym potrzebę rewizji stosunków z Rosją.