Adam Bugajski
Warszawa 2023
ISBN 978-83-67487-32-0
Liczba stron 426
Twarda oprawa

KUP TERAZ

Celem publikacji jest charakterystyka problemów i wyzwań w stosunkach NATO – Unia Europejska na przestrzeni ponad dwudziestu lat. Autor analizuje znaczenie i role obu organizacji w stosunkach miedzynarodowych oraz proces kształtowania sie relacji miedzy nimi. Wskazuje na rózne, czasami sprzeczne, wizje stosunków transatlantyckich w dziedzinie bezpieczenstwa. Współpraca miedzy obiema organizacjami podlega ograniczeniom, wynikajacym z odmiennej roli, mandatu, sposobu funkcjonowania oraz kultury organizacyjnej. Przyczyna ograniczen sa takze rózne interesy polityczne ich panstw członkowskich. Obok współpracy widoczna jest równiez rywalizacja miedzy NATO i UE. W rezultacie nie wykorzystuja one potencjału wzajemnych stosunków. Mozliwy jest jednak praktyczny postep w ich współpracy poprzez poprawe dialogu politycznego, rozszerzenie i pogłebienie płaszczyzn kooperacji czy tez próbe znalezienia bardziej efektywnego sposobu współdziałania NATO i UE. Nadzieje na bardziej pragmatyczna współprace w kolejnych latach daje reakcja obu organizacji na pełnowymiarowa agresje Rosji przeciw Ukrainie.

Adam Bugajski jest urzednikiem panstwowym i dyplomata. Pracuje w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Ma duze doswiadczenie w zakresie dyplomacji wielostronnej. Był m.in. stałym przedstawicielem RP przy Biurze Narodów Zjednoczonych i organizacjach miedzynarodowych w Wiedniu oraz zastepca stałego przedstawiciela RP przy NATO w Brukseli.

SPIS TREŚCI

Wykaz najczęściej używanych skrótów (9)

Wstęp (13)

Rozdział 1. Wielostronna współpraca międzynarodowa jako część składowa stosunków międzynarodowych (25)

Rola międzynarodowych organizacji rządowych w stosunkach międzynarodowych (25)

Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO) a Wspólnoty Europejskie / Unia Europejska (WE/UE): podobieństwa i różnice (38)

Formy współpracy NATO i UE z Organizacją Narodów Zjednoczonych (ONZ) oraz Organizacją Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) (49)

Wewnętrzna dynamika funkcjonowania NATO i UE oraz charakter ich wzajemnej zależności (64)

Rozdział 2. Geneza i podstawy formalnoprawne stosunków NATO – Unia Europejska (81)

Reaktywacja Unii Zachodnioeuropejskiej i jej rola w stosunkach transatlantyckich. Koncepcja Europejskiej Tożsamości w dziedzinie Bezpieczeństwa i Obrony (ETBiO) (81)

Rozwój instytucjonalny Wspólnej Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony / Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony (WEPBiO/EPBiO) (93)

Reakcja NATO na tworzenie WEPBiO/EPBiO (106)

Formalne nawiązanie stosunków NATO – Unia Europejska (113)

Stosunki NATO–UE w świetle dokumentów strategicznych obu organizacji. Ewolucja Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony (WPBiO) (126)

Rozdział 3. Stanowiska wybranych państw NATO w sprawie współpracy NATO i UE (143)

Zastrzeżenia administracji USA w kwestii rozwoju polityki bezpieczeństwa i obrony UE (144)

Francja jako główny orędownik autonomii decyzyjnej UE w kwestiach bezpieczeństwa i obrony (159)

Wpływ Turcji jako członka NATO spoza UE na współpracę obu organizacji (173)

Ewolucja stanowiska Wielkiej Brytanii: od współautorstwa EPBiO do poparcia prymatu NATO (184)

Niemcy jako konserwatywny zwolennik WPBiO  (197)

Ewolucja stosunku Polski do WPBiO przy konsekwentnym poparciu dla rozwoju współpracy NATO i UE (212)

Rozdział 4. Obszary współpracy i rywalizacji w stosunkach NATO–UE (225)

Charakter, rezultaty i znaczenie dialogu politycznego na spotkaniach ministerialnych, ambasadorskich i wojskowych (225)

Zróżnicowane rodzaje współpracy operacyjnej  (236)

Budowa zdolności obronnych obu organizacji – mało koordynacji, więcej powielania wysiłków  (250)

Pozostałe obszary stosunków NATO–UE: zwalczanie terroryzmu, cyberbezpieczeństwo, zagrożenia hybrydowe i inne (265)

Rozdział 5. Główne problemy utrudniające lub ograniczające współpracę NATO i UE (279)

Zróżnicowanie ról strategicznych NATO i UE w stosunkach międzynarodowych i znaczenie bezpośredniej współpracy USA i UE (279)

Zasada NATO first a zasada autonomii decyzyjnej UE. Rola tzw. państw bezaliansowych (290)

Wpływ sporu turecko-cypryjskiego na współpracę NATO i UE (302)

Znaczenie różnic instytucjonalnych i kulturowych we współpracy NATO i UE oraz wpływ wysokich funkcjonariuszy międzynarodowych obu organizacji na te różnice (310)

Stan stosunków NATO–UE w trzeciej dekadzie XXI w. (322)

Możliwości poprawy współpracy NATO i UE (330)

Zakończenie (339)

Epilog. Reakcja NATO i UE na rosyjską agresję na Ukrainę w 2022 r. Pierwszy rok pełnowymiarowej wojny (347)

Bibliografia (363)

Indeks (405)