PISM
Redaktor tomu: Piotr Długołęcki
Warszawa 2020
ISBN: 978-83-66091-51-1
Liczba stron: LXXII + 1024
Tom Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1980 lipiec-grudzień jest dwudziestym siódmym tomem opublikowanym w ramach serii PDD. Zawiera 527 dokumentów, które ukazują politykę zagraniczną PRL w drugiej połowie 1980 r.
W dokumentowanym okresie na kształt polityki zagranicznej PRL w coraz większym stopniu wpływały wydarzenia wewnętrzne. Pogarszająca się sytuacja gospodarcza, fala strajków, utworzenie NSZZ „Solidarność”, utrata władzy przez Edwarda Gierka oraz groźba radzieckiej interwencji w Polsce definiowały zakres polskich relacji międzynarodowych.
Powstanie legalnej i niezależnej od władz organizacji jaką była NSZZ „Solidarność” stanowiło wyłom w powojennej rzeczywistości krajów socjalistycznych. Komplikowało relacje PRL ze Związkiem Radzieckim i pozostałymi państwami bloku wschodniego, które obawiały się, że podobne procesy mogą zajść również w ich krajach.
Wydarzenia w Polsce nakładały się dodatkowo na i tak napiętą sytuację międzynarodową wywołaną inwazją ZSRR na Afganistan. W konsekwencji pod koniec 1980 r. tzw. kryzys polski stał się jednych z głównych tematów zimnowojennej konfrontacji, a Polska znalazła się w centrum zainteresowania światowej polityki.
Pogorszenie się sytuacji wewnętrznej skutkowało także wzrostem aktywności środowisk polonijnych. Organizowano manifestacje pod polskimi ambasadami i konsulatami, domagano się uwolnienia osób represjonowanych i protestowano przeciwko ewentualnemu wkroczeniu wojsk ZSRR. W obronie opozycjonistów występowały także ugrupowania zachodnie, partie polityczne czy Parlament Europejski. Władze PRL starały się odpowiadać wzmożeniem działań propagandowych i formułowaniem oskarżeń o ingerencję w sprawy wewnętrzne.
