redaktor tomu: Mariusz Wołos

Warszawa 2008

ISBN 978-83-89607-38-6

liczba stron: LII + 852

Kolejny (ósmy) tom serii wydawniczej Polskie Dokumenty Dyplomatyczne składa się z 335 dokumentów ilustrujących działania polskich dyplomatów w 1931 roku.

Do najważniejszych wydarzeń tego roku należy zaliczyć ogłoszony w marcu (ostatecznie niezrealizowany) projekt niemiecko-austriackiej unii celnej, moratorium prezydenta USA Herberta Hoovera na wszystkie międzynarodowe płatności z tytułu reparacji i długów oraz rozpoczętą 18 września agresję Japonii w Mandżurii. Wiele uwagi poświęcono także przygotowaniom do Międzynarodowej Konferencji Rozbrojeniowej w Genewie (obrady rozpoczęto 2 lutego 1932 r.)

Za istotne uznać należy również kontakty Polski z Ligą Narodów w sprawie tzw. rozbrojenia moralnego oraz skarg mniejszości narodowych.

W stosunkach bilateralnych Polski warto zwrócić uwagę na próby poprawy relacji z Niemcami, na odnowienie sojuszu z Rumunią czy tez na konflikt z Łotwą dotyczący spraw mniejszościowych. W relacjach z ZSRR najistotniejsze były negocjacje zmierzające do podpisania w 1932 roku paktu o nieagresji. Rok 1931 w polskie polityce zagranicznej zakończyła grudniowa wizyta ministra spraw Zagranicznych Augusta Zaleskiego w Wielkiej Brytanii.

Prezentowane dokumenty to archiwalia wytworzone głównie przez MSZ przechowywane w Archiwum Akt Nowych w Warszawie. Ciekawym uzupełnieniem tomu są dotyczące spraw politycznych materiały wytworzone przez attachés wojskowych. Ponadto w tomie znalazły się dokumenty przechowywane w Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie (wytworzone głównie przez ambasadę w Londynie i ambasadę przy Stolicy Apostolskiej). Wykorzystano także materialny przechowywane w archiwum Instytutu Hoovera przy Uniwersytecie Stanforda w Palo Alto. Relacje Polski z Wolnym Miastem Gdańskiem udokumentowano za pomocą archiwaliów gdańskiego Komisariatu Generalnego przechowywanych w Archiwum Państwowym w Gdańsku.

Zdecydowana większość materiałów zamieszczonych w tomie to dokumenty dotychczas niepublikowane.

Tomy zawiera również indeks osobowy i rozbudowany indeks rzeczowy, we wstępie zawarto informacje o strukturze i sprawach personalnych w MSZ.