Niniejsza książka jest próbą odpowiedzi na niesłabnące i w Polsce, i w Rosji zainteresowanie przyczynami wybuchu II wojny światowej. Pomysł tej publikacji zrodził się na marginesie prac polsko-rosyjskiej Grupy do Spraw Trudnych w 2008 r. Zamiarem redaktorów było uchwycenie aktualnego stanu i kierunku rozwoju interpretacji historycznych przyczyn wybuchu II wojny światowej, z uwzględnieniem najnowszych trendów w polskiej i rosyjskiej historiografii oraz możliwie pełnej dostępnej obecnie podstawy źródłowej. Naszym celem nie było więc uzgodnienie stanowisk, interpretacji i ocen, ale oddanie w sposób możliwie reprezentatywny obecnego spektrum poglądów, wskazanie na źródła występowania różnic. Do udziału w projekcie zaprosiliśmy znakomitych badaczy, którzy w ostatnich latach zaprezentowali w opracowaniach monograficznych, dziesiątkach artykułów i wystąpień konferencyjnych nowatorskie i oryginalne w skali światowej interpretacje.

Spis treści: 

Wstęp (s. 7)

1. Układ monachijski i pakt Ribbentrop-Mołotow a przyczyny wybuchu II wojny światowej

Sławomir Dębski
Układ monachijski i pakt Ribbentrop-Mołotow siedemdziesiąt lat później - problemy, interpretacje, oddziaływanie (s. 13)

Władisław Smirnow
Konferencja monachijska i sowiecko-niemiecki pakt o nieagresji w dyskusjachhistoryków rosyjskich (s. 47)

2. Polityka zagraniczna III Rzeszy w latach 1938-1939

Stanisław Żerko
Niemiecka polityka zagraniczna w przededniu II wojny światowej (s. 85)

Wiaczesław Daszyczew
Niemiecka polityka zagraniczna w przededniu II wojny światowej (s. 131)

3. Polityka zagraniczna Związku Sowieckiego w latach 1938-1939

Mariusz WoŁos
Polityka zagraniczna ZSRR w latach 1938-1939 (s. 151)

MichaiŁ Mieltiuchow
Związek Sowiecki w polityce europejskiej (jesień 1938 r. - lato 1939 r.) (s. 173)

4. Polityka zagraniczna Wielkiej Brytanii i Francji w latach 1938-1939

Jacek Tebinka
Polityka zagraniczna Wielkiej Brytanii i Francji  - od appeasementu do powstrzymywania (s. 209)

Natalija Kapitonowa
Polityka Wielkiej Brytanii od Monachium do paktu Ribbentrop-Mołotow: od appeasementu do polityki gwarancji? (s. 241)

Jewgienija Obiczkina
Dyplomacja francuska w przededniu wybuchu II wojny światowej. Od appeasementu do polityki powstrzymywania i gwarancji (s. 271)

5. Polska między Związkiem Sowieckim i Niemcami w 1939 roku

Marek Kornat
Polska między Niemcami a Związkiem Sowieckim (1938-1939). Koncepcje polityczne ministra Józefa Becka i sytuacja międzynarodowa (s. 309)

Siergiej Słucz
Polityka III Rzeszy i Związku Sowieckiego wobec Polski (październik 1938 r. - sierpień 1939 r.) (s. 363)

6. Sowiecko-polski konflikt zbrojny we wrześniu 1939 roku

Jakub Wojtkowiak
Radziecko-polski konflikt zbrojny we wrześniu 1939 r. (s. 405)

Natalija Lebiediewa
Wrzesień 1939 r.: Polska między Niemcami a Związkiem Sowieckim (s. 437)

Noty o autorach (s. 477)