Punktem przełomowym konfliktu izraelsko-palestyńskiego − jednego z głównych ognisk zapalnych na świecie − był wybuch pierwszej intifady w grudniu 1987 r. Choć w ciągu niemal dwóch dekad Palestyńczykom nie udało się zbudować własnego, w pełni suwerennego państwa, widoczne od połowy 2005 r. przyśpieszenie polityczne w regionie wskazuje, że konflikt bliskowschodni wszedł w fazę kluczową.

 

 

Spis treści

Wstęp (s. 7)

 

Rozdział I

Wprowadzenie

1. Narodziny syjonizmu i idei budowy państwa żydowskiego w Palestynie (s. 19)

2. Konflikt żydowsko-arabski w okresie mandatu brytyjskiego w Palestynie w latach 1922–1948 (s. 23)

3. Izrael a sprawa palestyńska w latach 1948–1987 (s. 30)

 

Rozdział II

Pierwsza palestyńska intifada

1. Sytuacja w Izraelu i na terenach okupowanych przed wybuchem pierwszej palestyńskiej intifady w grudniu 1987 r. (s. 39)

2. Reakcja Izraela na wybuch intifady (s. 45)

3. Plan Shultza (s. 48)

4. Proces polityczny w regionie po zrzeczeniu się przez Jordanię suwerenności nad Zachodnim Brzegiem Jordanu (s. 49)

5. Wojna w Zatoce Perskiej a palestyńska intifada (s. 54)

 

Rozdział III

Negocjacje pokojowe w Madrycie i Oslo w latach 1991–1993

1. Sytuacja polityczna na Bliskim Wschodzie w przededniu konferencji w Madrycie (s. 57)

2. Przygotowanie i przebieg konferencji w Madrycie (s. 61)

3. Negocjacje w latach 1991–1992 oraz zwycięstwo w Izraelu tzw. obozu pokoju (s. 67)

4. Sytuacja polityczna przed porozumieniem w Oslo (s. 71)

5. Włączenie się państw europejskich w rozwiązanie konfliktu na Bliskim Wschodzie i porozumienie w Oslo (s. 76)

6. Podpisanie Deklaracji Zasad (Deklaracji Pokojowych Intencji)i zakończenie pierwszej intifady (s. 80)

 

Rozdział IV

Próby zrealizowania uzgodnień z Oslo w latach 1993–1996 przez premierów Icchaka Rabina i Szymona Peresa

1. Rozbieżność w podejściu państw arabskich do Deklaracji Zasad (s. 83)

2. Podpisanie porozumienia Gaza–Jerycho (s. 88)

3. Pomoc zagraniczna dla Palestyńczyków po podpisaniu Deklaracji Zasad (s. 94)

4. Budowa struktur Autonomii Palestyńskiej przez Jasera Arafata (s. 97)

5. Podpisanie umowy Oslo II i śmierć premiera Icchaka Rabina (s. 100)

6. Próba podtrzymania dialogu izraelsko-palestyńskiego przez gabinet Szymona Peresa (s. 105)

 

Rozdział V

Proces pokojowy w okresie rządów Beniamina Netanjahu

1. Zmiana linii politycznej wobec Palestyńczyków przez nowy rząd Izraela (s. 111)

2. Korekta strategii politycznej przyjętej przez Beniamina Netanjahu wobec Autonomii Palestyńskiej i podpisanie umowy w sprawie przekazania Hebronu pod kontrolę palestyńską (s. 116)

3. Zawieszenie dialogu izraelsko-palestyńskiego po decyzji rządu Beniamina Netanjahu o budowie osiedla Har Homa (s. 119)

4. Ponowne zwiększenie zaangażowania USA w bliskowschodni proces pokojowy i podpisanie porozumienia w Wye River (s. 122)

5. Przyspieszone wybory w Izraelu i utrata władzy przez partię Likud (s. 133)

 

Rozdział VI

Próba kontynuacji dialogu politycznego z Palestyńczykami przez premiera Ehuda Baraka i wybuch intifady Al-Aksa

1. Powstanie koalicyjnego rządu pokoju w Izraelu (s. 137)

2. Główne cele polityczne nowego rządu (s. 138)

3. Oficjalne wznowienie izraelsko-palestyńskich rozmów pokojowych (s. 141)

4. Narastanie trudności negocjacyjnych i załamanie rozmów w Camp David (s. 146)

5. Wybuch intifady Al-Aksa i upadek rządu Ehuda Baraka (s. 158)

 

Rozdział VII

Powstrzymanie eskalacji intifady Al-Aksa przez gabinet Ariela Szarona

1. Zmiana linii politycznej Izraela wobec Autonomii Palestyńskiej przez rząd jedności Ariela Szarona (s. 165)

2. Przeszkody utrudniające wznowienie negocjacji izraelsko-palestyńskich (s. 167)

3. Ogłoszenie raportu komisji Mitchella i bliskowschodnia misja mediacyjna szefa CIA George’a Teneta (s. 170)

4. Wpływ zamachów z 11 września 2001 r. na przebieg i charakter konfliktu izraelsko-palestyńskiego (s. 176)

5. Upadek struktur Autonomii Palestyńskiej na Zachodnim Brzegu Jordanu w wyniku izraelskiej operacji„Obronna Tarcza” (s. 185)

6. Ogłoszenie przez prezydenta USA George’a W. Busha planu pokojowego dla Bliskiego Wschodu (s. 187)

 

Rozdział VIII

Próba wprowadzenia w życie inicjatywy pokojowej „mapa drogowa”

1. Stosunek stron konfliktu do inicjatywy pokojowej „mapa drogowa” (s. 193)

2. Wpływ upadku rządu jedności Ariela Szarona na relacje Izraela z Autonomią Palestyńską (s. 197)

3. Konsekwencje upadku reżimu Saddama Husajna dla relacji izraelsko-palestyńskich (s. 201)

4. Powstanie rządu Abu Mazena i próba wprowadzenia demokratycznych przemian w Autonomii Palestyńskiej (s. 204)

5. Dymisja Abu Mazena i wystąpienie przedstawicieli obozu pokoju w Izraelu z tak zwaną inicjatywą genewską (s. 212)

 

Rozdział IX

Pojawienie się planu Szarona i zmiany na palestyńskiej scenie politycznej

1. Problemy gospodarczo-polityczne Izraela pod koniec 2003 r. (s. 217)

2. Propozycja oddzielenia Izraela od Autonomii Palestyńskiej – plan Szarona (s. 220)

3. Kontrowersje wokół budowy tak zwanej bariery antyterrorystycznej oraz wyrok Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości (s. 225)

4. Pogłębienie izolacji politycznej Autonomii Palestyńskiej w drugiej połowie 2004 r. i śmierć Jasera Arafata (s. 231)

5. Powrót na palestyńską scenę polityczną Mahmuda Abbasa (Abu Mazena) i wybory parlamentarne w Autonomii Palestyńskiej i Izraelu w 2006 r. (s. 236)

 

Zakończenie (s. 245)

 

Dokumenty

1. 2 listopada 1917, Deklaracja Balfoura (s. 249)

2. 24 lipca 1922, Mandat dla Palestyny (s. 250)

3. 29 listopada 1947, rezolucja nr 181 Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych w sprawie podziału Palestyny (plan podziału) (s. 258)

4. 22 listopada 1967, rezolucja nr 242 Rady Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych (s. 281

5. 1–17 lipca 1968, Palestyńska Karta Narodowa (s. 282)

6. 22 października 1973, rezolucja nr 338 Rady Bezpieczeństwa Narodów Zjednoczonych (s. 287)

7. przed 30 października 1991, list wystosowany przez Stany Zjednoczone i Związek Radziecki do rządów Izraela, Jordanii, Libanu, Syrii oraz Organizacji Wyzwolenia Palestyny z zaproszeniem do wzięcia udziału w konferencji pokojowej w Madrycie (s. 288)

8. 9 września 1993, wymiana listów pomiędzy premierem Izraela Icchakiem Rabinem, przewodniczącym OWP Jaserem Arafatem a ministrem spraw zagranicznych Norwegii Johanem J. Holstem w sprawie wzajemnego uznania Izraela i OWP (s. 290)

9. 13 września 1993, porozumienie o utworzeniu Autonomii Palestyńskiej podpisane przez przedstawiciela OWP Mahmuda Abbasa i premiera Izraela Szymona Peresa (Deklaracja Zasad) (s. 292)

10. 4 maja 1994, porozumienie w sprawie Strefy Gazy i Jerycha (s. 303)

11. 4 września 1999, memorandum z Szarm el-Szejk (s. 307)

12. 25 lipca 2000, trójstronne oświadczenie w sprawie bliskowschodniego szczytu pokojowego w Camp David (s. 312)

13. 14 czerwca 2001, plan Teneta (s. 313)

14. 30 kwietnia 2003, pokojowy plan trwałego uregulowania konfliktu izraelsko-palestyńskiego zgodnie z zasadą współistnienia dwóch państw („mapa drogowa”) (s. 316)

15. 18 kwietnia 2004, plan rozdzielenia (plan Szarona) (s. 322)

 

Wykaz skrótów, nazw własnych i  określeń (s. 329)

Indeks osób (s. 333)

Bibliografia (s. 341)

 

Recenzje:

• Maciej Kozłowski, "Sprawy Międzynarodowe", nr 4/2006