Publikacja sygnalizuje kierunki i tendencje rozwoju świata do 2020 r. Nie jest to jednak zarys całościowej prognozy czy też wizji rozwoju systemu stosunków międzynarodowych, ale raczej analiza czynników, które taki system kształtują na różnych płaszczyznach: polityki, prawa, gospodarki, technologii i ekologii. Pokazane zostały główne procesy oraz potencjalne zmiany zasad i norm, które regulują zachowanie państw w relacjach bilateralnych oraz w ramach instytucji i organizacji wielostronnych. Przedstawione zostały też problemy, z którymi państwa i narody będą się borykać w następnych 10-15 latach.

Inspiracją do powstania tej publikacji była sześćdziesiąta rocznica powołania do życia Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych. Większość Autorów była w różnych okresach swego życia naukowego związana ze „starym” i „nowym” Instytutem. Do udziału w tej publikacji zaproszono też kilku uczonych i analityków z innych ośrodków naukowych oraz wybitnych polskich dyplomatów, którzy współpracowali z Instytutem.

Spis treści: 

Od redaktora (s. 7)

PROCESY I NORMY

ADAM DANIEL ROTFELD
Dokąd zmierza świat?
Determinanty zmian w systemie międzynarodowym (s. 11)

ANTONI Z. KAMIŃSKI
Państwo narodowe a zagrożenia ładu globalnego (s. 31)

JANUSZ SYMONIDES
Prawo międzynarodowe: kierunki zmian (s. 43)

KATARZYNA ŻUKROWSKA
Gospodarka światowa. Procesy globalizacji i modernizacji (s. 67)

JERZY MENKES
Środowisko naturalne a system międzynarodowy (s. 91)

JANUSZ GILAS
Wartości uniwersalne a normy polityczno-prawne (s. 109)

RYSZARD STEMPLOWSKI
Konstruowanie normatywnej podstawy polityki zagranicznej (s. 119)

BEZPIECZEŃSTWO

ROMAN KUŹNIAR
Bezpieczeństwo i prawa człowieka (s. 137)

ZDZISŁAW LACHOWSKI
Bezpieczeństwo wojskowe, kontrola zbrojeń, nieproliferacja – wyzwania i szanse (s. 161)

ADAM EBERHARDT
Nierozwiązane konflikty na obszarze posowieckim – polityka Federacji Rosyjskiej (s. 183)

TADEUSZ JASUDOWICZ
Konflikty zbrojne a międzynarodowe prawo humanitarne (s. 201)

WIELOSTRONNE INSTYTUCJE

ANDRZEJ TOWPIK
ONZ: między reformą a marginalizacją (s. 223)

JAN BARCZ
Unia Europejska: stare normy – nowe oczekiwania (s. 245)

JERZY M. NOWAK
NATO: główne dylematy i pytania o przyszłość (s. 263)

MAREK GRELA, PAWEŁ ŚWIEBODA
Unia Europejska i Stany Zjednoczone: poszukiwanie modus operandi w zmieniającym się świecie (s. 293)

GŁÓWNI AKTORZY

HENRYK SZLAJFER
Stany Zjednoczone: Wielka Strategia i co dalej? (s. 307)

JAN ROWIŃSKI
Chiny: nowa globalna potęga? Cień dawnej świetności i lat poniżenia (s. 349)

STANISŁAW PARZYMIES
Francja: mocarstwo zanikające? (s. 373)

MIECZYSŁAW TOMALA
Niemcy: od europeizacji do germanizacji? (s. 389)

WITOLD GÓRALSKI
Polska–Niemcy: trudny proces pojednania (sprawy zamknięte – sprawy otwarte) (s. 405)

ANDRZEJ DE LAZARI
Rosja Putina: ciągłość i zmiana (s. 431)

FRANCISZEK GOŁEMBSKI
Bałkany: nowi aktorzy na starej scenie (s. 447)

GRAŻYNA BERNATOWICZ
Morze Śródziemne: nowy wymiar bezpieczeństwa  (s. 465)

JAN MILEWSKI
Jaka przyszłość Afryki? (s. 485)

ZAGROŻENIA

WITOLD SOBKÓW
Globalny terroryzm wyzwaniem XXI wieku (s. 513)

JAN BURY
Bliski Wschód i Zatoka Perska. Źródła nowych zagrożeń (s. 533)

Łukasz Kulesa
Programy nuklearne Korei Północnej i Iranu a bezpieczeństwo globalne (s. 551)

Indeksy (s. 567)

Autorzy (s. 579)