Zmiana przywództwa w CDU. Polityka zagraniczna według nowej liderki Annegret Kramp-Karrenbauer
85/2018
10.12.2018
W wyborach na stanowisko przewodniczącego CDU Annegret Kramp-Karrenbauer pokonała byłego szefa frakcji CDU/CSU w Bundestagu Friedricha Merza oraz ministra zdrowia Jensa Spahna. Oznacza to, że w najważniejszych obszarach polityki zagranicznej utrzymany zostanie kurs wyznaczony przez dotychczasową liderkę chadeków – Angelę Merkel.

Jaka będzie rola nowej przewodniczącej chadecji w kreowaniu polityki zagranicznej RFN?

Wybór Kramp-Karrenbauer oznacza rozdzielenie funkcji szefowej partii rządzącej oraz kanclerza RFN, którym pozostaje Merkel. Zatem kluczowe decyzje – również w obszarze polityki zagranicznej – muszą być konsultowane z nową przewodniczącą partii rządzącej. Zapowiedziała ona większy niż dotąd wpływ członków partii na decyzje podejmowane przez rząd, a sama będzie chciała rozwiać wątpliwości co do swojej politycznej samodzielności. Nowa przewodnicząca to również potencjalna kandydatka partii na stanowisko kanclerza w kolejnych wyborach do Bundestagu, dlatego nie będzie unikała wyrazistych wypowiedzi dotyczących polityki zagranicznej i europejskiej

Czy wybór Kramp-Karrenbauer zapowiada zmiany w polityce europejskiej RFN?

Dotychczasowe deklaracje nowej przewodniczącej CDU nie zapowiadają radykalnej zmiany niemieckiego stanowiska wobec kluczowych kwestii. Kramp-Karrenbauer popiera powściągliwe stanowisko kanclerz Merkel wobec planów dotyczących pogłębiania integracji strefy euro, m.in. ze względu na tworzenie podziałów wewnątrz UE i koszty finansowe dla RFN. Nowa szefowa CDU jest przychylna w stosunku do pomysłu utworzenia europejskiej armii. Zaznacza jednocześnie, że będzie to wymagało ograniczenia uprawnień Bundestagu do zatwierdzenia uczestnictwa Bundeswehry w misjach zagranicznych. Nowa liderka zaproponowała również wprowadzenie systemu tzw. elastycznej solidarności w europejskiej polityce imigracyjnej. Zgodnie z jego założeniem państwa UE uczestniczyłyby we wszystkich obszarach działań, jednak intensywność zaangażowania byłaby zróznicowana.

Czy Kramp-Karrenbauer będzie dążyła do zmiany w relacjach transatlantyckich?

Mimo krytyki pod adresem administracji prezydenta Donalda Trumpa w związku ze sporem w relacjach handlowych z UE Kramp-Karrenbauer deklaruje, że sojusz łączący Niemcy i USA nie stracił na sile. Nowa przewodnicząca utrzymuje stanowisko Angeli Merkel wobec podnoszenia wydatków zbrojeniowych do poziomu 2% PKB – celu szczególnie forsowanego przez administrację Trumpa. Planuje jednak wprowadzić w relacjach z USA „nowe akcenty”, takie jak intensyfikacja współpracy z amerykańskimi gubernatorami. W obliczu napiętych relacji z Białym Domem mógłby to być sposób na realizowanie niemieckich interesów gospodarczych w USA z pominięciem Waszyngtonu.

Czy nowa przewodnicząca jest zwolenniczką zaostrzenia polityki wobec Rosji?

Kramp-Karrenbauer będzie kontynuowała dwutorową politykę, która łączy podejmowanie dialogu z Rosją i realizację projektów gospodarczych, z ogólną krytyką jej działań na arenie międzynarodowej i kontynuacją reżimu sankcyjnego. Dlatego, choć nowa liderka popiera wykluczenie Rosji z G8, krytykuje jej wpływ na konflikt w Syrii i agresywne działania podejmowane na wschodniej granicy UE, to jednocześnie podtrzymuje stanowisko swojej poprzedniczki w sprawie budowy Nord Stream 2. Postulat jego wstrzymania – formułowany np. przez kontrkandydata Friedricha Merza – uznaje za zbyt radykalny. W reakcji na incydent w Cieśninie Kerczeńskiej liderka chadeków zaproponowała ograniczenie importu rosyjskiego gazu do Europy oraz blokadę europejskich i amerykańskich portów dla rosyjskich statków przypływających z regionu Morza Azowskiego.

Jak Kramp-Karrenbauer odnosi się do współpracy z regionem Europy Środkowej?

W dotychczasowych wypowiedziach szefowej CDU ten temat pojawiał się rzadko. Kramp-Karrenbauer była premierem Saary graniczącej z Francją, stąd ma więcej doświadczenia w kontaktach z zachodnim sąsiadem Niemiec. Może to oznaczać, że będzie w mniejszym stopniu niż jej poprzedniczka uwzględniała odmienność opinii państw Europy Środkowej np. w kwestiach reform UE. Kramp-Karrenbauer uważa działania Rosji za zagrożenie dla całej Wspólnoty, ale podziela stanowisko rządu wobec budowy Nord Stream 2, budzącego obawy państw regionu. Z drugiej strony dotychczasowe wypowiedzi nowej przewodniczącej nie wskazują, aby dążyła ona do konfrontacji z państwami Europy Środkowej, a propozycja nowych regulacji w polityki imigracyjnej może być sygnałem gotowości do kompromisu w tym spornym obszarze.

Jak Kramp-Karrenbauer określa międzynarodową rolę Niemiec?

Dla nowej liderki głównym zadaniem Niemiec w polityce międzynarodowej jest ochrona „multilateralnych umów i reguł”. Dotychczasowa aktywność RFN na forach organizacji międzynarodowych ma być nie tylko utrzymana, ale wzmocniona. Dotyczy to zwłaszcza polityki klimatycznej, w której Niemcy odgrywają rolę światowego lidera i będą promować działania na rzecz łączenia ochrony klimatu z rozwojem technologicznym i gospodarczym. Z perspektywy nowej przewodniczącej Niemcy i UE powinny też poświęcić wiele uwagi globalnym ambicjom Chin. Szczególne zaniepokojenie budzą ekspansja gospodarcza ChRL i jej inwestycje w „gospodarczo wrażliwe obszary”.