Dlaczego UE zajęła się kwestią bezpieczeństwa sieci 5G?

Opublikowany 29 stycznia br. dokument jest jednym z elementów unijnego planu rozwoju sieci telekomunikacyjnej piątej generacji. W 2019 r. z rekomendacji KE państwa członkowskie przeprowadziły krajowe oceny ryzyka związanego z rozbudową infrastruktury 5G. Posłużyły one do opracowania przedstawionego właśnie zestawu instrumentów i działań, który będzie punktem odniesienia dla toczącej się w UE dyskusji na temat dopuszczania do wdrażania infrastruktury 5G takich firm jak Huawei. Oferta chińskiego producenta jest atrakcyjniejsza cenowo niż firm z Europy, jednak jest on podejrzewany o współpracę wywiadowczą z rządem ChRL. Publikacja dokumentu jest również reakcją na amerykańskie zastrzeżenia wobec współpracy państw UE z chińskimi firmami. Zalecane ograniczenia mają uzasadniać brak zakazu wobec Huawei.

Co zawierają unijne wytyczne?

W dokumencie Komisja definiuje najpoważniejsze zagrożenia związane z budową 5G i proponuje konkretne środki zaradcze. Na poziomie strategicznym zachęca państwa m.in. do podwyższenia standardów bezpieczeństwa wobec dostawców 5G oraz ograniczenia dostępu do wrażliwej infrastruktury tym firmom, które – na podstawie zastosowanych kryteriów – zostały zaliczone do przypadków „wysokiego ryzyka”. Komisja wskazuje również na konieczność dywersyfikacji dostawców w celu ograniczenia zależności od pojedynczych przedsiębiorstw. Dokument sygnalizuje ponadto potrzebę ściślejszego monitorowania inwestycji zagranicznych na rynku 5G oraz wzmocnienia rodzimych zdolności technologicznych 5G za pomocą finansowania i programów przeznaczonych na ten cel. Dopuszcza też stosowanie instrumentów ochrony handlu, np. ceł na produkty wytworzone przez firmy korzystające z nieuprawnionych subsydiów.

Jakie są perspektywy rozwoju infrastruktury 5G w UE w świetle nowych rekomendacji? 

Zaproponowane rozwiązania stanowią kompromis między obawami o bezpieczeństwo w razie podjęcia współpracy z Huawei przy budowie 5G a ryzykiem sprowokowania działań odwetowych ze strony Chin w razie całkowitego zakazu współpracy z chińską firmą. Pomiędzy państwami członkowskimi występują różnice w kwestii oceny zagrożenia ze strony chińskich firm w obszarze 5G. Opracowane wytyczne nie są prawnie wiążące. Jednocześnie KE daje szerokie pole do interpretacji skali zagrożenia, zostawiając decyzję o wykluczeniu danej firmy w gestii rządów narodowych. Ponieważ część państw jest obecnie na zaawansowanym etapie współpracy z Huawei (m.in. Węgry), należy się spodziewać kontynuacji zróżnicowanego podejścia wewnątrz UE. Dla części państw wytyczne posłużą do uzasadnienia odrzucenia oferty chińskiego producenta na korzyść firm europejskich czy amerykańskich bez pogwałcenia zasad konkurencji jednolitego rynku.

Jak unijne wytyczne zostaną przyjęte przez Chiny i USA?

Z perspektywy Chin wytyczne będą interpretowane jako polityczny sukces i odrzucenie amerykańskich nacisków zakazu współpracy z Huawei w ramach budowy 5G. ChRL liczy, że atut w postaci obecności Huawei na europejskim rynku telekomunikacyjnym przełoży się wbrew nowym wytycznym na kontrakty na budowę 5G w państwach Unii. Chiny zintensyfikują kontakty polityczne z państwami członkowskimi, by przekonać je do przyjęcia oferty swoich koncernów. Niewykluczone, że będą także sprawdzać możliwość poluzowania regulacji w przyszłości. Dla USA unijne wytyczne są rozczarowujące, zwłaszcza że sugerowana dywersyfikacja dostawców dotyczyć będzie także firm amerykańskich. Należy oczekiwać dalszych nacisków na kraje UE, by wykluczyły Huawei, a brak takich decyzji będzie miał wpływ na współpracę państw członkowskich w dziedzinie cyberbezpieczeństwa z rządem USA.