Komentarz PISM: Wizyta księcia i księżnej Cambridge w Polsce

17.07.2017
W dniach 17–19 lipca wnuk brytyjskiej królowej i drugi pretendent do tronu Zjednoczonego Królestwa, książę Cambridge Wilhelm (William), wraz z małżonką księżną Katarzyną (Catherine) złożą oficjalną wizytę w Polsce. Ponadto pobyt w Warszawie, Gdańsku i Sztutowie wpisuje się w cel europejskiej podróży książęcej pary, jakim jest oddanie hołdu ofiarom totalitaryzmów. Po zakończeniu wizyty w Polsce Windsorowie odwiedzą Niemcy i zrealizują tam podobny program symboliczny (np. odwiedziny pomnika Pomordowanych Żydów Europy w Berlinie).

Dlaczego książę Cambridge odwiedza Polskę?

Wizyta następuje w czasie rozpoczęcia negocjacji związanych z Brexitem, w których rola Polski może być znacząca z uwagi na jej potencjał gospodarczy oraz przyszłą sytuację społeczności polskiej zamieszkałej w Zjednoczonym Królestwie. Wizyta Windsorów, odbywająca się z inicjatywy brytyjskiego Foreign and Commonwealth Office, jest wyraźnym gestem politycznym ukierunkowanym na podkreślenie bilateralnego wymiaru relacji polsko-brytyjskich, mimo opuszczenia przez Zjednoczone Królestwo Unii Europejskiej. Służyć może także wzmocnieniu prestiżu Wielkiej Brytanii w Polsce. Oficjalnym tematem wizyty jest przypomnienie roli Polski w walce z reżimami totalitarnymi – hitlerowskim i komunistycznym oraz spotkanie z polskimi przedsiębiorcami.

Jaką rolę rodzina królewska odgrywa w polityce zagranicznej Wielkiej Brytanii?

Przedstawiciele rodziny królewskiej, z uwagi na swoją międzynarodową popularność, wspomagają brytyjską dyplomację. Ich wizyty są zazwyczaj ważnymi zdarzeniami w krajach przyjmujących. Podstawowym celem podróży są państwa Wspólnoty Narodów. Elżbieta II, do 2015 r., kiedy ograniczyła swoje wyjazdy, złożyła 188 wizyt w tych krajach. Książę Walii Karol i książę Cambridge William wraz z małżonkami w imieniu monarchini odbywają co najmniej kilka takich podróży rocznie. W wypadku wizyt państwowych poza Wspólnotą obowiązuje zasada jednokrotnego odwiedzania ich przez królową (złamana w przypadku Francji, Niemiec i USA) – Polskę monarchini odwiedziła w 1996 r. Wzmocnienie prestiżu Wielkiej Brytanii poprzez takie wizyty sprzyja działaniom klasycznej dyplomacji oraz rozwojowi stosunków gospodarczych.

Jaka jest rola monarchii w Zjednoczonym Królestwie?

Monarchia brytyjska zajmuje ważne miejsce w życiu politycznym i społecznym Zjednoczonego Królestwa. Szczególnie istotna jest pozycja królowej Elżbiety II – jednoczącej społeczeństwo oraz dającej mu poczucie stabilizacji mimo kryzysów politycznych. Królowa cieszy się poparciem wyższym od premier i szefa opozycji – według badań z 2015 i 2016 r. 73% mieszkańców kraju ocenia ją pozytywnie. Monarchini utrzymuje także związek z krajami Wspólnoty Narodów. W okresie problemów o charakterze wewnętrznym (kwestia potencjalnej secesji Szkocji) oraz międzynarodowym (Brexit) monarchia jest niezbędnym elementem podtrzymania poczucia jedności i prestiżu międzynarodowego Zjednoczonego Królestwa.

Jaka będzie przyszłość brytyjskiej monarchii?

Potencjalnym następcom obecnej Królowej trudniej będzie zbudować w społeczeństwie i na arenie międzynarodowej autorytet, jaki zyskała Elżbieta II przez lata sprawowania władzy. Tym samym przyszły monarcha może przestać odgrywać rolę elementu scalającego Wspólnotę Narodów i Zjednoczone Królestwo. Szkoccy secesjoniści nie podważają zachowania unii personalnej z Anglią Elżbiety II, nawet w razie odłączenia się przez nich od Zjednoczonego Królestwa. Nie składają jednak podobnych obietnic wobec jej następców, co może sugerować, że autorytet monarchii wiąże się przede wszystkim z osobą sprawującą władzę. Tym ważniejsze jest więc wzmocnienie autorytetu potencjalnych następców królowej, również poprzez budowanie ich pozycji dyplomatycznej i kontaktów zagranicznych.