Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1982

_____________________________
11 grudnia 2025 (czwartek)
godz. 15:00–16:30
sala konferencyjna PISM, ul. Warecka 1a, Warszawa
_____________________________

AGENDA

Uroczyste otwarcie prezentacji

• Jarosław Ćwiek-Karpowicz, dyrektor PISM

Dyskusja

• Małgorzata Ruchniewicz, redaktor naukowa prezentowanego tomu, Instytut Historyczny Uniwersytetu Wrocławskiego
• Krzysztof Bobiński, dziennikarz i publicysta, korespondent „Financial Times” w Polsce w latach 1976–2000
• Przemysław Gasztold, Akademia Sztuki Wojennej, Biuro Badań Historycznych IPN, Orion Policy Institute

Moderacja: Piotr Długołęcki, redaktor naczelny serii Polskie Dokumenty Dyplomatyczne, Polski Instytut Spraw Międzynarodowych

Po zakończeniu debaty organizatorzy zapraszają na lampkę wina.
Prosimy o potwierdzenie udziału do 10 grudnia 2025 na adres bip@pism.pl.

Ze względu na ograniczoną liczbę miejsc organizatorzy zastrzegają sobie prawo do wcześniejszego zamknięcia rejestracji.

Informacja o prezentowanej publikacji

Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1982
Redaktor tomu: Małgorzata Ruchniewicz, współpr.: Piotr Długołęcki
Warszawa 2025
ISBN: 978-83-68555-02-8
Liczba stron: LXXVI + 1194

Tom PDD 1982 jest 32. tomem opublikowany w ramach serii Polskie Dokumenty Dyplomatyczne. Zawarto w nim 537 dokumentów ukazujących polską politykę zagraniczną w 1982 r.

Na działania polskiej dyplomacji w dokumentowanym okresie największy wpływ miały wielopłaszczyznowe następstwa decyzji o wprowadzeniu stanu wojennego. Krytyczne reakcje państw zachodnich i nałożone sankcje w oczywisty sposób negatywnie wpłynęły na stan relacji PRL z Zachodem. Podejmowane przez władze w Warszawie próby przełamania izolacji i poprawy pozycji międzynarodowej nie przyniosły znaczących rezultatów. Strona polska starała się także przeciwdziałać wszelkim próbom umiędzynarodowienia sprawy polskiej i omawiania jej na forach wielostronnych (ONZ, KBWE, MOP).

W kontaktach z ZSRR i krajami socjalistycznymi starano się zapewniać o kontrolowaniu sytuacji wewnętrznej i opanowaniu zjawisk kryzysowych związanych z działalnością opozycji i NSZZ „Solidarność”. W relacjach wewnątrz bloku wschodniego uwagę zwracają także jednodniowe wizyty I sekretarza KC PZPR Wojciecha Jaruzelskiego w ZSRR i europejskich krajach socjalistycznych, których celem była odbudowa zaufania „bratnich krajów” do władz w Warszawie.

Wspólnym elementem polityki wobec państw Zachodu i Wschodu były starania o uzyskanie możliwie jak największej pomocy gospodarczej i finansowej, która poprawiłaby sytuację w ogarniętym kryzysem kraju i pozwoliłaby uniknąć formalnego ogłoszenia niewypłacalności.

W działaniach propagandowych koncentrowano się na przeciwdziałaniu aktywności informacyjnej państw zachodnich oraz rozpowszechniano tezę o konieczności wprowadzenia stanu wojennego, propagując przy tym narrację o suwerennym podejmowaniu przez socjalistyczną Polskę grudniowych decyzji. Wiele uwagi w zakresie działań propagandowych poświęcano również próbom ograniczania działań przedstawicieli środowisk polonijnych oraz niwelowania aktywności przebywających na Zachodzie działaczy „Solidarności”. Starano się również minimalizować znaczenie wszelkiego rodzaju manifestacji organizowanych przed polskimi placówkami zagranicznymi.

Istotnym elementem działań dyplomatycznych były także relacje ze Stolicą Apostolską, którym szczególny charakter nadawały osobiste zaangażowanie papieża Jana Pawła II (wymiana listów z premierem Jaruzelskim) oraz kontakty watykańskiej dyplomacji i aktywność polskiego Episkopatu.

Na działania polskiej dyplomacji wpływały także ówczesne konflikty i kryzysy międzynarodowe. Wiosną 1982 r. brytyjsko-argentyński spór o Falklandy/Malwiny przerodził się w otwartą wojnę, z kolei na Bliskim Wschodzie trwała wojna iracko-irańska, a dodatkowo rozpoczęła się operacja wojskowa Izraela na obszarze Libanu, która zagrażała bezpośrednio polskiej ambasadzie w Bejrucie.

Istotnym elementem ówczesnej polskiej polityki zagranicznej były także zmiany kadrowe przeprowadzone w MSZ oraz cięcia budżetowe skutkujące likwidacją lub ograniczeniem działalności części placówek zagranicznych.

Zdecydowaną większość zamieszczonych w tomie dokumentów stanowią źródła dotychczas niepublikowane, pochodzące przede wszystkim z Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych i Archiwum Akt Nowych. Lekturę tomu ułatwiają rozbudowane indeksy osobowy i rzeczowy oraz wstęp i wykaz skrótów. W tomie zamieszczono również aneksy, w tym wykaz zawieranych przez PRL umów międzynarodowych oraz schemat odzwierciedlający strukturę MSZ w 1982 r.

Informacje o serii wydawniczej Polskie Dokumenty Dyplomatyczne

W 2005 roku Polski Instytut Spraw Międzynarodowych zainaugurował serię wydawniczą  Polskie Dokumenty Dyplomatyczne stanowiącą polski odpowiednik takich zagranicznych wydawnictw jak: Foreign Relations of the United States, Documents diplomatiques français czy Documents on British Foreign Policy.

Dotychczas w ramach serii obejmującej okres 1918–1989 ukazały się 32 tomy dokumentujące zarówno czasy II RP, jak i działania polskich dyplomatów w okresie drugiej wojny światowej oraz w czasach powojennych.

Podstawę źródłową serii stanowią dokumenty wytworzone przez polskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych, ale w skład tomów wchodzą również materiały innej proweniencji – dla okresu międzywojennego są to np. archiwalia wytworzone przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych czy Ministerstwo Spraw Wojskowych (attachaty wojskowe), a dla okresu powojennego – akta wytworzone przez PPR i PZPR oraz materiały Rady Ministrów czy Ministerstwa Handlu Zagranicznego.

Tomy opublikowane

• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1918 listopad-grudzień
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1919 styczeń-maj
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1919 czerwiec-grudzień
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1931
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1932
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1933
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1934
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1935
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1936
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1937
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1938
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1939 styczeń-sierpień
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1939 wrzesień-grudzień
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1940
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1941
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1942
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1943
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1957
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1958
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1959
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1972
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1973
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1974
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1975
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1976
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1977
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1979
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1980 styczeń–czerwiec
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1980 lipiec–grudzień
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1981 styczeń–czerwiec
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1981 lipiec–grudzień
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1982

Wydawnictwa towarzyszące

• Polish Documents on Foreign Policy. 11 November 1918 – 28 June 1919
• Prasa zagraniczna o Polsce. Listopad 1918 – luty 1919
• Ekspertyzy i materiały delegacji polskiej na konferencję wersalską 1919 roku
• Polish Documents on Foreign Policy. 24 October 1938 – 30 September 1939
• W obliczu Zagłady. Rząd RP na uchodźstwie wobec Żydów 1939–1945
• Confronting the Holocaust. Documents on the Polish Government-in-Exile's Policy Concerning Jews 1939–1945

Tomy w przygotowaniu

• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1920 styczeń–czerwiec
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1920 lipiec–grudzień
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1921 styczeń–czerwiec
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1921 lipiec–grudzień
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1922
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1944
• Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1945 styczeń–lipiec