|
Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1942
Redaktor tomu: Magdalena Hułas, współpraca Piotr Długołęcki
Warszawa 2023
ISBN: 978-83-67487-51-1
Liczba stron: LXXVIII + 1019
Zbiór Polskie Dokumenty Dyplomatyczne 1942 jest trzydziestym tomem opublikowanym w ramach serii PDD. Zawiera 454 dokumenty, które ukazują polską politykę zagraniczną w 1942 roku. Najistotniejsze znaczenie w omawianym okresie miały kontakty z Wielką Brytanią, Stanami Zjednoczonymi i pogarszające się relacje z ZSRR. Po wejściu Związku Radzieckiego i USA do wojny w 1941 r. Polska jako sojusznik mocarstw zachodnich straciła na znaczeniu, a rok 1942 był ostatnim okresem, w którym rząd RP miał jeszcze szanse na zachowanie podmiotowości w kwestiach dla Polski najważniejszych.
Wiele uwagi władze RP na uchodźstwie poświęciły kwestii niesienia pomocy ludności w okupowanym kraju, jak też osobom deportowanym i uchodźcom rozproszonym po świecie. Nasilenie przez władze niemieckie represji i rozpoczęcie Zagłady nie tylko polskich, ale także europejskich Żydów zwiększyło obowiązki władz polskich w zakresie niesienia pomocy prześladowanym, informowania o popełnianych zbrodniach i gromadzenia materiału dowodowego w celu ukarania zbrodniarzy wojennych po zakończeniu działań zbrojnych.
W relacjach z Moskwą kluczowe stały się kwestie związane z ewakuacją Armii Polskiej na Bliski Wschód, obywatelstwem i powojenną granicą polsko-radziecką.
Istotne były także relacje Polski ze Stolicą Apostolską, wiele wysiłku włożono w negocjacje dotyczące ustanowienia przyszłego ładu powojennego (plany federacji z Czechosłowacją, rozmowy polsko-litewskie), formułowano postulaty zwiększenia terytorium powojennej Rzeczypospolitej poprzez przejęcie terenów Śląska, Pomorza i Prus Wschodnich.
Podstawę źródłową tomu stanowią przede wszystkim materiały zgromadzone w Instytucie Hoovera w Stanford (na podstawie skanów dostępnych zdalnie), archiwalia Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie oraz zbiory Archiwum Akt Nowych w Warszawie. Ponadto w skład tomu wchodzą dokumenty z Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce oraz nowojorskiego Polskiego Instytutu Naukowego. Cenne uzupełnienie publikacji stanowią materiały przechowywyane w brytyjskim The National Archives oraz w Archiwum Helveto-Polonicum we Fryburgu.
Dokumenty zamieszczone w tomie ułożone zostały w porządku chronologicznym. Poza dokumentami, wstępem i regestami w skład tomu wchodzą także wykaz skrótów, aneks dotyczący ogólnych spraw organizacyjnych i kancelaryjno-biurowych oraz indeksy: osobowy i rzeczowy.
|
