W dniu 7 listopada br. Polski Instytut Spraw Międzynarodowych zorganizował  XVI Forum Polityki Zagranicznej pt.: „Polska w świecie w stulecie odzyskania niepodległości”. W spotkaniu udział wzięli przedstawiciele poselskich klubów parlamentarnych oraz eksperci zajmujący się polityką zagraniczną.

W setną rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości I Panel XVI edycji Forum  został poświęcony pytaniom o tradycje polityczne, do których powinniśmy się dziś odwoływać kształtując polską politykę zagraniczną oraz idee, które należy w niej pielęgnować. Uczestnicy zwrócili uwagę na trudne wyzwanie scalania podzielonego narodu po okresie zaborów i wysiłku, który podjęto w celu usprawnienia funkcjonowania państwa. Wówczas ta jedność, umiejętność nakreślenia polskiej racji stanu pozwoliła zmierzyć się z licznymi problemami natury politycznej, gospodarczej i społecznej. Goście podnieśli kwestię obecnego umocowania Polski w kontekście szerszego systemu międzynarodowego: NATO oraz Unii Europejskiej.  Zastanawiali się nad zależnością między polityką zagraniczną a europejską, jak również relacją obu tych polityk do polityki wewnętrznej kraju. W ramach tych organizacji Polska powinna realizować idee ojców założycieli państwa z początku XX wieku: państwa demokratycznego, funkcjonującego w oparciu o prawo międzynarodowe z poszanowaniem praw człowieka.

Goście w toku debaty potwierdzili międzypartyjny konsensus wokół koncepcji stałej obecności amerykańskich żołnierzy na terytorium Polski w roli gwaranta bezpieczeństwa. Pytani o rolę polityki historycznej w kształtowaniu współczesnej strategii polityki zagranicznej byli podzieleni co do oceny tejże. Zgodnie zauważyli jednak, że jest to powszechnie wykorzystywany instrument tworzenia polityki.

Uczestnicy przywołali w toku dyskusji szereg wybitnych postaci historycznych, które ukształtowały polską politykę na przestrzeni ostatniego stulecia. Znaleźli się wśród nich m.in.: Józef Piłsudski, Ignacy Jan Paderewski, Roman Dmowski, Jędrzej Moraczewski, Wincenty Witos, Wojciech Korfanty, Ignacy Daszyński, Zbigniew Brzeziński, Jan Paweł II czy Stefan Wyszyński.

W toku drugiego panelu zaproszeni eksperci podjęli temat rosnącej popularności geopolityki w polskiej debacie publicznej. Zastanawiali się jaka jest jej rola w  polityce zagranicznej i czy stanowi przydatne narzędzie w realizowaniu polskich interesów.

W zdecydowanej większości wypowiedzi pojawił się wątek ograniczeń, jakie niesie ze sobą dogmatyczne stosowanie jednej metody analizy rzeczywistości politycznej. Podniesiono aspekt toczenia debaty geopolitycznej poza ośrodkami akademickimi i w oderwaniu od głównych teorii stosunków międzynarodowych. Jednocześnie podniesiono argument, że dla wyjaśnienia pewnych zjawisk światowych geopolityka jest zręcznym narzędziem. Może zostać wykorzystana w doradztwie politycznym, jednak jak w przypadku każdego innego narzędzia, powinna być stosowana zgodnie z przeznaczeniem.

Eksperci omówili rolę geopolityki w analizie przywództwa, a także wpływu nowych technologii na założenia prezentowane przez tradycję geopolityczną. Wreszcie, zastanawiali się nad zasadnością korzystania z wielu metod poznawczych oraz badawczych w podejmowaniu decyzji politycznych.

Wśród zaproszonych gości debaty znaleźli się przedstawiciele klubów parlamentarnych: Piotr Pyzik (Prawo i Sprawiedliwość), Tomasz Lenz (Platforma Obywatelska), Grzegorz Długi (Kukiz'15), Adam Szłapka (Nowoczesna), Andrzej Grzyb (Polskie Stronnictwo Ludowe); oraz eksperci: Jacek Bartosiak (prezes zarządu, Centralny Port Komunikacyjny), Agnieszka Cianciara (profesor nadzwyczajny, Instytut Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk), Andrzej Dybczyński (dyrektor zarządzający, Polski Ośrodek Rozwoju Technologii) oraz Ernest Wyciszkiewicz (dyrektor, Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia). Dyskusję moderowali: Sławomir Dębski, Dyrektor Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych oraz Łukasz Warzecha, dziennikarz tygodnika „Do Rzeczy”.