15 października br. Polski Instytut Spraw Międzynarodowych we współpracy z Ambasadą Brytyjską w Warszawie, Polską Fundacją Roberta Schumana i Przedstawicielstwem Komisji Europejskiej w Polsce zorganizował konferencję pt. "Rozszerzenie UE wobec Bałkanów Zachodnich, wraz z prezentacją pakietu rozszerzeniowego".

Podczas pierwszej sesji "Rozszerzenie z perspektywy UE" z udziałem Wiktora Bojkowa z dyrekcji generalnej ds. rozszerzenia KE, Ambasadora brytyjskiego w Serbii Michaela Davenporta, Tomasza Żornaczuka z PISM oraz Milana Niča z Central European Policy Institute, paneliści zgodzili się, że integracja Bałkanów Zachodnich pozostaje priorytetem UE. 

Unia powinna zwrócić szczególną uwagę na wspieranie regionalnej stabilności i rozwoju gospodarczego. Rządy prawa, reformy gospodarcze oraz współpraca regionalna pozostają kluczowymi problemami na Bałkanach. Podkreślono między innymi, że Chorwacja może znaleźć się w sytuacji, gdy będzie musiała skoncentrować się na relacjach dwustronnych ze Słowenią, żeby przystąpić do UE w lipcu 2013 roku. 

Komentowano również nowe podejście UE do negocjacji akcesyjnych z Czarnogórą, które zaczynają się od najtrudniejszych rozdziałów 23 i 24. Paneliści zauważyli, że pakiet rozszerzeniowy z 2012 r. był bardzo korzystny dla Macedonii, która zgodnie z zaleceniem Komisji mogłoby rozwiązać kwestię sporu o nazwę po otwarciu negocjacji akcesyjnych z UE. 

Nowe podejście w stosunku do Albanii oraz zalecenie przyznaniu statusu kraju kandydującego pod określonymi warunkami było postrzegane przez panelistów jak konstruktywny manewr Komisji Europejskiej. Odnotowano także brak postępu w podejściu Bośni i Hercegowiny do UE. Podkreślono również, że Serbia poczyniła pewne postępy, choć potrzebne są kolejne wysiłki na rzecz zacieśnienia współpracy regionalnej i pojednania. Ponadto w trakcie dyskusji na temat Kosowa niektórzy paneliści zauważyli, że kraj ten uzyskał najwięcej korzyści w tegorocznych raportach, gdyż Komisja Europejska zaproponowała studium wykonalności dla Układu o Stabilizacji i Stowarzyszeniu.

Sonja Stojanović z Belgrade Center for Security Policy, Fatmir Curri z Kosovo Civil Society Foundation i Andreja Stojkovski z Macedonian Center for European Training omówili rozszerzenie z perspektywy krajów kandydujących. 

Wszyscy mówcy drugiego panelu podkreślali, że społeczeństwa bałkańskie zbyt słabo rozumieją korzyści płynące z integracji z UE. Stwierdzono, że Unia traci swoją wiarygodność na Bałkanach z powodu kryzysu gospodarczego i braku wizji na przyszłość regionu. Paneliści podkreślili także konieczność większego zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego w proces rozszerzenia. Niemniej jednak zgodzili się, że UE jest nadal atrakcyjna dla Bałkanów. Wskazywali także, że Polska powinna starać się odgrywać bardziej widoczną rolę w regionie, gdyż może być ważnym źródłem doświadczeń z okresu transformacji. Potrzeba aktywniejszego podejścia Polski do Bałkanów została wyrażona także przez słuchaczy konferencji podczas sesji pytań i odpowiedzi.

Opracowali: Ewa Mączyńska i Tomasz Żornaczuk

Przy okazji konferencji zaprezentowany został najnowszy numer PISM Strategic File pt. How to Upgrade Poland’s Approach to the Western Balkans? Ideas for the Polish Presidency of the V4. Zachęcamy do lektury.