Odkąd, Recep Tayyip Erdogan został zaprzysiężony na nowego prezydenta Republiki Tureckiej jego celem stała się transformacja kraju zgodnie ze swoją wizją „Nowej Turcji”. Czy uda mu się ją zrealizować?

Na to i inne pytania usiłowali odpowiedzieć uczestnicy debaty Projekt „Nowa Turcja” – implikacje dla Unii Europejskiej.
Od momentu przejęcia władzy w 2002 r. Recep Tayyip Erdogan, do niedawna premier Turcji, znacznie przekształcił scenę polityczną swojego kraju. Warto odnotować, iż ogłoszona wizja  „Nowej Turcja” nie jest wcale pomysłem nowym, wziąwszy pod uwagę, że   opiera  się ona na pomysłach  realizowanych przez poprzednie rządy  (m.in. YOK – Rada Szkolnictwa Wyższego).  Wizja „Nowej Turcji” ma jednak znacznie bardziej religijna i mniej demokratyczny charakter,  niż za poprzednich rządów.

W momencie, gdy w kraju  rozpoczęto przygotowania do wyborów parlamentarnych w 2015 r., podczas których zdobycie lub utrata nawet jednego miejsca w parlamencie przez rządzącą Partię Sprawiedliwości i Rozwoju może uniemożliwić jej realizację ambitnych założeń politycznych, pojawiły się nowe wyzwania, mogące poważnie zagrozić popularności tego ugrupowania.

Gospodarka turecka zmaga się z dużym ryzykiem recesji i wysokim deficytem budżetowym, co może zaważyć na społecznym poparciu dla rządu. Nie ulega wątpliwości, iż wymaga ona szybkich i głębokich reform, które jednak nie znajdują się w programie  żadnej z partii politycznych.   
Poza tym, największy sukces Erdogana, związany z  tzw. kwestią kurdyjską, wciąż pozostaje do końca nierozwiązana. Ruch kurdyjski, który był jednym z czynników przyspieszających niegdyś proces demokratyzacji Turcji i jej polityczne poparcie dla członkostwa w Unii Europejskiej, zachowuje milczenie wobec ostatnich niedemokratycznych praktyk tureckiego rządu.   

Przed Turcją stoją też wyzwania związane z jej najbliższym sąsiedztwem. Jest to wciąż silne państwo, jednak bardzo podatne na dynamicznie zmieniającą się sytuację w regionie. Pomimo iż tureccy decydenci zmienili w ostatnim czasie swoje stanowisko wobec negocjacji z Unią Europejską, nie należy się spodziewać „miesiąca miodowego” we wzajemnych relacjach. Turcja jest świadoma zagrożenia płynącego ze strony Państwa Islamskiego, mimo to nie przyjmie konfrontacyjnej postawy, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się konfliktu na jej terytorium.

Debata publiczna Projekt “Nowa Turcja” – implikacje dla Unii Europejskiej została zorganizowana przez Polski Instytut Spraw Międzynarodowych. Warszawskie Biuro ECFR oraz Turkey Institute dn. 23 września 2014 r. w Warszawie.

Oprac. Pinar Elman
Fot. Jadwiga Winiarska