Unia Europejska powinna przedstawić ofertę utworzenia europejskiego obszaru gospodarczego oraz stworzyć podstawy do współpracy w dziedzinie bezpieczeństwa dla wschodnich partnerów – to główny wniosek z obrad stołu roboczego na temat przyszłości Partnerstwa Wschodniego.

PISM zorganizował debatę z udziałem kilkunastu ekspertów z państw wschodnioeuropejskich, aby wypracować rekomendacje, które pokażą w jaki sposób usprawnić działanie Unii w tym regionie. Według ekspertów, prócz dalszego pogłębiania integracji gospodarczej i w dziedzinie bezpieczeństwa, Bruksela powinna podjąć szereg innych działań.

Po pierwsze, skoro Partnerstwo Wschodnie jest polityką skierowaną do  bardzo różnych grup krajów, potrzebne jest coraz większe zróżnicowanie oferty względem państw zainteresowanych pogłębioną integracją, oraz tych niechętnych takiemu zbliżeniu. W tym celu UE konsekwentnie powinna realizować zasadę "więcej za więcej", czyli nagradzać tych, którzy wypełniają  postawione przez nią warunki dotyczące przeprowadzania reform.

Po drugie, Bruksela powinna dokonać przeglądu  dotychczasowej strategii wsparcia demokracji w regionie. Rozwój społeczeństwa obywatelskiego jest zagrożony w wielu krajach - głównie na Białorusi i w Azerbejdżanie. Potrzebne jest bardziej skuteczne przeciwdziałanie propagandzie rosyjskiej w lokalnych mediach i ulepszenie unijnej pomocy w regionie. Co istotne, według raportu PISM „Learning from past experiences: ways to improve EU aid on reforms in the Eastern Partnership” nadal istnieje wiele problemów do rozwiązania, takich jak brak przejrzystości w zarządzaniu funduszami unijnymi, niewielki nacisk na wdrażanie uzgodnionych reform czy też formułowanie nierealistycznych warunków.

PW musi odpowiedzieć na nowe wyzwania geopolityczne w regionie. Jeśli UE i  kraje partnerskie będą pogłębiały konkretną współpracę, możliwe będzie wsparcie procesu transformacji politycznej i gospodarczej we wschodnim sąsiedztwie.

Seminarium Partnerstwo Wschodnie: Eastern Partnership: Objectives for Riga Summit 2015 zostało zorganizowane przez Polski Instytut Spraw Międzynarodowych (PISM) i Forum Społeczeństwa Obywatelskiego PW w dniu 2 października 2014 w Warszawie.