19 października 2012 Polski Instytut Spraw Międzynarodowych zorganizował konferencję: The Future of European Integration: Visegrad Perspectives z udziałem przedstawicieli administracji oraz środowisk analitycznych z państw Grupy Wyszehradzkiej. Tematem dyskusji podczas trzech sesji konferencji była przyszłość integracji europejskiej widziana z perspektywy państw Regionu, a także skutki i wyzwania związane ze ściślejszą współpracą w ramach strefy euro dla Grupy Wyszehradzkiej. Konsultacje pomiędzy państwami V4 w sprawach dotyczących współpracy na forum UE, a także koordynacja stanowisk są jednym z priorytetów prezydencji Polski w Grupie Wyszehradzkiej w okresie lipiec 2012- czerwiec 2013.

Konferencję otworzył dr Marcin Zaborowski, Dyrektor PISM oraz dr Christian Schmitz, Dyrektor Fundacji im. Konrada Adenauera w Polsce, którzy wskazali na znaczenie tematyki konferencji w kontekście dyskusji, która toczyła się równoległe na spotkaniu Rady Europejskiej, poświęconym przede wszystkim projektowi przyszłej unii bankowej oraz niezbędnym działaniom w kierunku pogłębionej Unii Gospodarczej i Walutowej zaprezentowanych przez Przewodniczącego Rady Europejskiej, Hermana Van Rompuya.

Tematem pierwszego panelu konferencji Multi- Speed Europe: the V4 as insiders, outsiders or splinter group były konsekwencje dalszej integracji w strefie euro dla Państw V4. Paneliści przedstawili możliwe sposoby angażowania państw spoza strefy euro w jej proces decyzyjny. Przedmiotem dyskusji była zróżnicowana struktura i układ sił w strefie euro oraz możliwa rola unijnych instytucji, w szczególności Parlamentu Europejskiego jako gwaranta integralności całej Unii Europejskiej. Konfrontacja poglądów państw Grupy Wyszehradzkiej, które nie przyjęły jeszcze wspólnej waluty na zjawisko „Europy Wielu Prędkości”  z perspektywą Słowacji, która jest w strefie euro od 2009 r., wywołała ożywioną dyskusję na temat długoterminowej strategii, jaką państwa V4 powinny przyjąć wobec dalszych działań integracyjnych w strefie euro.

Współpraca państw członkowskich w ramach Schengen była przedmiotem dyskusji w czasie drugiego panelu. Specyfika procesu decyzyjnego Schengen oraz doświadczenia wynikające z tej zróżnicowanej formy współpracy posłużyły uczestnikom konferencji do analizy możliwych kierunków rozwoju elastycznych form współpracy w ramach UE.

W trzecim panelu Political Union: Sufficiently democratic, effective and predictable? zaprezentowane zostało stanowisko państw Grupy Wyszehradzkiej wobec Unii Politycznej. W czasie dyskusji paneliści podjęli próbę odpowiedzi na pytanie, czy budowa Unii Politycznej jest niezbędnym elementem walki z kryzysem i tym samym, czy dalsze działania w UE mające na celu ściślejszą integrację w ramach Unii Gospodarczej i Walutowej powinny zostać zwieńczone w postaci Unii Politycznej. Po zaprezentowaniu niezbędnych reform instytucjonalnych, które miałyby służyć procesowi legitymizacji decyzji podejmowanych na szczeblu unijnym, przede wszystkim w zakresie koordynacji polityk gospodarczych, uczestnicy konferencji zastanawiali się, na ile większe zaangażowanie parlamentów narodowych w proces decyzyjny UE mogłoby realizować ten postulat.

Konferencja została zorganizowana w ramach projektu “The Visegrad Group in a Post-Lisbon EU: Getting Closer to Move Further”, który jest współfinansowany ze środków Międzynarodowego Funduszu Wyszehradzkiego. Liderem projektu jest Instytut Spraw Międzynarodowych w Pradze, a partnerami, obok Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych, są Węgierski Instytut Spraw Międzynarodowych w Budapeszcie oraz Centrum Badawcze Słowackiego Stowarzyszenia Polityki Zagranicznej w Bratysławie. Konferencja, która odbyła się 19 października 2012 r. została zorganizowana wspólnie z polskim Ministerstwem Spraw Zagranicznych oraz Fundacją Konrada Adenauera w Polsce.

Opracowała Agata Gostyńska

Fot. Anna Kulikowska-Kasper, Tadeusz Joniewicz, Jadwiga Winiarska