Jak promować wolność religii lub przekonań w świetle celów zrównoważonego rozwoju? To jedno z kluczowych pytań, na które odpowiedzi poszukiwali przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego i organizacji religijnych podczas Konferencji Ministerialnej na rzecz wolności religii lub przekonań. W związku z pandemią odbyła się ona w formie wirtualnej 17 listopada 2020 r.

Konferencja składała się z trzech paneli. Prelegenci debatowali na temat ochrony wolności religii lub przekonań podczas pandemii COVID-19, znaczenia prawa do wolności religii lub przekonań w ramach celów zrównoważonego rozwoju oraz związków między zapewnieniem wolności religii lub przekonań a bezpieczeństwem.

Panel zorganizowany przez Polski Instytut Spraw Międzynarodowych dotyczył założeń Agendy na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 i ich znaczenia dla upowszechniania wolności religii lub przekonań. Dr Karol Wilczyński, członek sieci „A World of Neighbours” i współtwórca islamistablog.pl, rozpoczął go pytaniem o znaczenie wspólnot religijnych w promowaniu praw człowieka.

Silvia Sinibaldi, dyrektor ds. pomocy humanitarnej w Caritas Europa, stwierdziła w odpowiedzi, że wspólnoty religijne pełnią funkcję sieci zaufania, które zarówno odpowiadają na bieżące zapotrzebowanie społeczności, jak i stanowią ważny filar jej długoterminowego wsparcia. Mimo to odpowiednie rozwiązania mogą być wypracowane tylko we współpracy na poziomie międzynarodowym. Dr Marie Juul Petersen z Duńskiego Instytutu Praw Człowieka zwróciła z kolei uwagę na znaczenie nakładających się na siebie kwestii wolności religii lub przekonań oraz płci. Według niej konieczne jest całościowe podejście do kwestii dyskryminacji, w tym zwrócenie uwagi na te części wspólnot religijnych, które działają na rzecz promocji równości płci i pluralizmu. Z kolei Shireen P. Huq, członkini Fundacji Naripokkho z Bangladeszu, odniosła się do wolności religii i przekonań jako zasadniczej części zrównoważonego rozwoju. Podkreśliła, że państwa powinny w swoich politykach przyczyniać się do redukowania nierówności i zachowywać neutralność wobec religii lub przekonań. Wskazała także na konieczność zapewniania wolności nie tylko osobom wierzącym, ale również agnostykom i ateistom, którzy są według niej grupą najmocniej marginalizowaną. Prof. Emma Tomalin, wykładowczyni religii i życia publicznego na Uniwersytecie w Leeds, także zwróciła uwagę na znaczenie organizacji społecznych w zwalczaniu nierówności. Odniosła się ponadto do głównych celów zrównoważonego rozwoju, które nie wyliczają bezpośrednio wolności religii lub przekonań. Według niej włączenie wspólnot religijnych do dialogu przyczyniłoby się do lepszego zdefiniowania tych kwestii, obecnie traktowanych jako złożone i nacechowane politycznie.

Podczas debaty poruszono kwestie wspólnej odpowiedzialności aktorów państwowych i decydentów oraz wspólnot religijnych za promowanie dialogu oraz budowę wzajemnego zrozumienia. Panelistki wskazały na potrzebę pogłębionych badań mogących posłużyć jako przykład udanej współpracy. Powinna ona stanowić pożyteczne narzędzie, umożliwiające dialog także w sytuacji istnienia zasadniczych różnic. Zgodziły się przy tym co do znaczenia edukacji w zakresie tolerancji i dialogu międzywyznaniowego. Różnice zdań wiązały się z postrzeganiem religii jako źródła dyskryminacji, m.in. w oparciu o płeć. W kontekście historycznym i politycznym mogą one przyczyniać się do utrwalania nierówności, jednak w kontekście społecznym religie są żywymi i zmieniającymi się zjawiskami, a ich wyznawcy mogą je kształtować także według własnych przekonań o równości płci.

Panelistki sformułowały także swoje oczekiwania co do celów Agendy 2030. Wyraziły nadzieję na dalsze wzmacnianie organizacji społecznych oraz budowę środowiska dialogu i zrozumienia, w którym istnienie wielu różnych religii nie będzie powodem do nieporozumień.