Premier Bidzina Iwaniszwili i jego polityczny oponent prezydent Micheil Saakaszwili wspólnie u steru władzy. Jak taki układ wpłynie na stosunki Tbilisi z Brukselą i Moskwą, a także na gruzińską arenę wewnętrzną. Na te pytania starali się odpowiedzieć uczestnicy debaty zorganizowanej 9 lipca w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych.

Zgodzili się, że prezydentura Micheila Saakaszwilego była dla Gruzji okresem fundamentalnych reform. Sytuacja gospodarcza uległa znacznej poprawie. Dowodem tego była m.in. wysoka pozycja Gruzji w międzynarodowych rankingach środowiska przyjaznego dla inwestycji czy walki z korupcją. Dlatego też przegrana partii prezydenta Saakaszwilego – Zjednoczonego Ruchu Narodowego – w wyborach parlamentarnych w październiku 2012 roku była zaskoczeniem zarówno dla jej członków i zwolenników, jak i dla społeczności międzynarodowej.

W wyniku wyborów powstał rząd koalicji Gruzińskie Marzenie z premierem Bidziną Iwaniszwilim na czele. Zdaniem prelegentów, nowa koalicja nie była dostatecznie przygotowana do rządzenia. Masowe aresztowania przedstawicieli opozycji, członków Zjednoczonego Ruchu Narodowego, budzą zaś wrażenie rewanżu politycznego ze strony nowej władzy. Uczestnicy debaty podkreślili, że zmiany konstytucjonalne, które wejdą w życie po zakończeniu kadencji Saakaszwilego, dodatkowo wzmocnią władzę premiera i rządu kosztem uprawnień prezydenta. Paneliści zauważyli też, że niechęć do osoby prezydenta Saakaszwilego jest silnym spoiwem obecnej koalicji, którą tworzą politycy i partie reprezentujące bardzo różne poglądy i środowiska. Odejście obecnego prezydenta ze stanowiska w październiku może więc wpłynąć na rozbicie jedności politycznej koalicji rządzącej. Można zatem oczekiwać dalszych znaczących zmian na gruzińskiej scenie politycznej. Deklaracje premiera Iwaniszwilego o planach odejścia z polityki należy jednak interpretować raczej jako chęć sprawowania roli arbitra i wpływania na sytuację polityczną w sposób zakulisowy.

Podczas debaty omówiono wpływ sytuacji wewnętrznej w Gruzji na sytuację międzynarodową tego kraju. Przekazanie władzy po wyborach w październiku 2012 roku odbyło się w zgodzie z regułami demokratycznymi, a nie metodą rewolucji, co świadczy o dojrzałości demokracji gruzińskiej. Jest także precedensem w skali regionu. Osiągnięcie to zostało dostrzeżone i wysoko ocenione w Unii Europejskiej. Z drugiej strony, rosyjskie powiązania biznesowo-polityczne nowego premiera, a zwłaszcza dokonane w ostatnich miesiącach aresztowania polityków związanych z obozem prezydenta Saakaszwilego, w tym byłego premiera Wano Merabiszwilego, budzą niepokój opinii publicznej na Zachodzie.

W relacjach Gruzji z sąsiadami w regionie widoczne było po ostatnich wyborach pogorszenie stosunków z Azerbejdżanem, które jednak nie doprowadziło do zerwania sojuszu politycznego opartego na współpracy obu państw (oraz Turcji) w dziedzinie projektów przesyłu energii i transportowych (m.in. kolei Kars – Achalkalaki – Tbilisi – Baku). W kwestii polityki euroatlantyckiej nowy rząd deklaruje chęć dalszego zbliżenia z Unią Europejską poprzez podpisanie umowy stowarzyszeniowej, utrzymania dobrych relacji ze Stanami Zjednoczonymi oraz kontynuacji integracji z NATO. Jednocześnie jednak za priorytet stawia także naprawę stosunków z Rosją. Ten ostatni cel, mimo znacznych wysiłków ze strony koalicji Gruzińskiego Marzenia, jest bardzo trudny do osiągnięcia ze względu na bezkompromisowe stanowisko obu państw w kwestii Abchazji i Osetii Południowej. Jedynym realnym ustępstwem strony rosyjskiej było dotychczas zniesienie embarga na import win gruzińskich do Rosji.

Oprac.

Cezary Szczepaniuk, Konrad Zasztowt

 Program debaty