2 kwietnia 2012 r., François Godement – profesor w Science Po w Paryżu, założyciel i dyrektor Asia Centre oraz ekspert Europejskiej Rady Stosunków Międzynarodowych (ECFR), wygłosił w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych wykład zatytułowany „Bilateral Strategic Partnerships between European Countries and China – Challenges and Opportunities?”                                               

Na początku spotkania przeanalizowano różnice w rozumieniu pojęcia „partnerstwo strategiczne” w Europie, Stanach Zjednoczonych i Chinach. Najprawdopodobniej w Europie oznacza ono relacje uznawane za ważne i istotne, podczas gdy w Stanach Zjednoczonych postrzega się je głównie jako stosunki sojusznicze związane z hard power. Natomiast dla Chin pojęcie to opisuje relacje dwustronne, w których brak jest zasadniczych kwestii spornych, co jednak nie jest równoznaczne z prezentowaniem przez obie strony jednakowych stanowisk we wszystkich kwestiach.

Podczas wykładu F. Godement przedstawił historię relacji chińsko-unijnych, zwracając uwagę, że na początku współpracy w 1985 r. Chiny notowały znaczny ujemny bilans handlowy z Europą. Ówczesna polityka unijna koncentrowała się na udzielaniu Chinom pomocy, której celem był wzrost chińskiego eksportu oraz pomoc w procesie gospodarczej modernizacji. Pomimo stałego wzrostu eksportu Chin, który ostatecznie znacznie przekroczył import, powodując ogromny deficyt handlowy po stronie unijnej, Wspólnota jako całość nie doceniała tego zjawiska. Zmiana podejścia na bardziej pragmatyczne jest zauważalna od 2004/2005 r., kiedy to UE zdała sobie sprawę z konieczności wypracowania bardziej stanowczej polityki handlowej wobec Chin w sytuacji pogłębiającego się deficytu wymiany towarowej po stronie UE. Trend ten, polegający na bardziej wspólnotowym działaniu, został zahamowany przez ostatni kryzys strefy euro, który osłabił koordynację wewnątrz Unii. Najprawdopodobniej kryzys w Unii Europejskiej, który spowodował spadek chińskiego eksportu do Europy, może być wykorzystany przez Chiny do większego zaangażowania w regionie poprzez wzrost inwestycji i przejęć europejskich przedsiębiorstw. Unia powinna się na taką ewentualność w odpowiedni sposób przygotować. Warunkiem brzegowym jest działanie wspólnie jako jeden podmiot.

W czasie spotkania dyskutowano także o znaczeniu praw człowieka w dialogu chińsko-unijnym, efektywności partnerstw strategicznych z Chinami, wpływie procesu zmiany władzy na politykę zagraniczną Chin i proces restrukturyzacji chińskiej gospodarki, implikacjach amerykańskiej polityki wobec Azji i Pacyfiku dla tego regionu, a także perspektywach polsko-chińskiego partnerstwa strategicznego.  

Opr. M. Nasieniak, J. Szczudlik-Tatar

Biogram Prof. François Godement