22 czerwca 2012 r. Polski Instytut Spraw Międzynarodowych razem z Ambasadą Republiki Kazachstanu w Warszawie gościł ministra spraw zagranicznych Kazachstanu Yerzhana Kazykhanova, który wystąpił z wykładem pt. „Priorities of Kazakhstan's Foreign Policy”. Spotkanie miało charakter zamknięty, przeznaczone dla bardzo wąskiego kręgu uczestników, związanych przede wszystkim z administracją państwową. Moderatorem spotkania był Marcin Zaborowski, dyrektor PISM.

W swoim wystąpieniu minister przedstawił główne kierunki kazachstańskiej polityki zagranicznej. Omówił kwestie stosunków bilateralnych Kazachstanu z głównymi partnerami: Rosją, Chinami, USA i UE. Przedstawił także międzynarodowe zaangażowanie Kazachstanu w Unii Celnej i Wspólnej Przestrzeni Gospodarczej Rosji, Kazachstanu i Białorusi, Rady Turkijskiej (Turkic Council), Organizacji Współpracy Islamskiej, Szanghajskiej Organizacji Współpracy oraz Światowej Organizacji Handlu (WTO).

Jak podkreślił minister Kazykhanov współpraca Kazachstanu z Rosją, a także integracja w ramach wspólnych z Federacją Rosyjską i Białorusią organizacji międzynarodowych ma znaczenie przede wszystkim gospodarcze. Umożliwia Kazachstanowi jako największemu na świecie państwu śródlądowemu dostęp do mórz konieczny do rozwoju ekonomicznego kraju. Największym inwestorem w Kazachstanie pozostają USA. Natomiast największym partnerem gospodarczym Kazachstanu jest Chińska Republika Ludowa (ChRL). Chiny inwestują w Kazachstanie. Są też ważnym odbiorcą kazachstańskich węglowodorów. Obecnie rozwijany jest szlak handlowy z Chin przez Kazachstan do Rosji i Europy, czego przejawem jest rozwój mających mu służyć połączeń kolejowych i drogowych (w tym budowa autostrady łączącej granicę chińską z rosyjską).

Zdaniem ministra Kazykhanova, wspólne członkostwo Kazachstanu, Rosji i Chin w Szanghajskiej Organizacji Współpracy ma duże znaczenie. Jest to jedyna organizacja zajmująca się problemami bezpieczeństwa poza ONZ, w której uczestniczy ChRL. Jak zauważył minister Kazykhanov, Rosja dąży do rozszerzenia organizacji także o Indie i Pakistan. Kazachstan popiera tę koncepcję, dostrzega jednak trudności związane z problemami międzynarodowymi, które dzielą te państwa. Iran, choć stara się o członkostwo w Szanghajskiej Organizacji Współpracy nie może być przyjęty. Status organizacji nie pozwala na udział państwa, na które nałożone zostały sankcje ONZ. 

Jak stwierdził minister Kazykhanov członkostwo Kazachstanu w WTO jest możliwe już przed końcem 2012 r. Utrudnieniem procesu akcesji do tej organizacji jest fakt, że Kazachstan musi negocjować oddzielnie – a nie wspólnie z Rosją w ramach Unii Celnej. Wynika to z zasad WTO, która przyznaje członkostwo tylko państwom, a nie organizacjom międzynarodowym.

Minister Kazykhanov poruszył kwestie współpracy  rządu w Astanie z państwami NATO w transporcie ładunków dla sił ISAF w Afganistanie. Jak podkreślił, Kazachstan odgrywa istotną rolę jako kluczowe państwo tranzytowe, a także pomagając w rekonstrukcji i modernizacji Afganistanu. Strona kazachska zajmuje się szkoleniami administracji afgańskiej, a także rozwija programy pomocy rozwojowej w zakresie poprawy infrastruktury (np. budowy mostów).

W opinii ministra, Polska i Kazachstan są ważnymi partnerami. Rząd w Astanie postrzega nasz kraj jako największe państwo w regionie Europy Środkowowschodniej. Polskie przedsiębiorstwa są aktywne w Kazachstanie zwłaszcza w sektorze petrochemicznym i farmaceutycznym. Dowodem znaczenia stosunków z Polską dla Kazachstanu ma być planowana na jesień br. wizyta prezydenta Nursułtana Nazarbajewa w Warszawie. 

Opr.: Konrad Zasztowt