14 lipca odbył się panel dyskusyjny pt. „Economic and Infrastructural Cooperation of the Visegrad Group in a Changing Europe”. Wydarzenie w Pałacu na Wodzie w Łazienkach Królewskich było częścią inauguracji przewodnictwa Polski w Grupie Wyszehradzkiej. W zorganizowanej przez Polski Instytut Spraw Międzynarodowych (PISM) debacie udział wzięło czworo ekspertów: Anita Sobják (PISM), Dániel Bartha z Centre for Euro-Atlantic Integration and Democracy (CEID) w Budapeszcie, Vít Dostál z czeskiego think-tanku Association for International Affairs (AMO) oraz Tomáš Strážay reprezentujący Slovak Foreign Policy Association (SFPA). Moderatorem spotkania był Tomasz Żornaczuk z PISM.

W pierwszej części debata koncentrowała się wokół zmiany sytuacji państw Europy Środkowej, także po referendum w Wielkiej Brytanii. Jak zaznaczył Vít Dostál, wyniki referendum są „momentem przebudzenia”, który będzie przejawiać się zwiększoną aktywnością w ramach V4. Z kolei Dániel Bartha zwrócił uwagę na powszechny spadek zaufania wobec instytucji, który miał miejsce jeszcze przed referendum. Symptomem tego zjawiska mogą być np. wyniki ostatnich wyborów parlamentarnych na Słowacji oraz wejście do tamtejszego parlamentu partii skrajnie prawicowej. W skutkach ewentualnego Brexitu pozytywną stronę dla Grupy Wyszehradzkiej dostrzegł Tomáš Strážay. Jego zdaniem pozycja takich państw jak Słowacja czy Polska automatycznie wzrośnie po opuszczeniu UE przez Wielką Brytanię. Natomiast Anita Sobják zauważyła, że perspektywa opuszczenia Unii przez Zjednoczone Królestwo może być impulsem do pogłębienia współpracy w ramach Grupy Wyszehradzkiej. Jednak z drugiej strony, według analityczki PISM, niektóre państwa V4 mogą zachować sporą ostrożność w dalszej integracji regionalnej, co byłoby podyktowane obawami pogłębienia się podziału na „Europę dwóch prędkości” i znalezienia się na peryferiach UE.

W dyskusji na temat współpracy ekonomicznej zauważono konieczność rozbudowy infrastruktury drogowej, ze szczególnym uwzględnieniem projektu Via Carpatia, co przełożyłoby się m.in. na dalsze zwiększanie wymiany handlowej. W temacie infrastruktury energetycznej Tomáš Strážay zwrócił uwagę na strategiczne znaczenie dla regionu gazoportu w Świnoujściu oraz kontrowersje wokół projektu Nord Stream II, wywołującego nie tylko wątpliwości natury biznesowej, ale również pytania o regionalną solidarność. Podczas dyskusji panelowej podkreślono konieczność stworzenia dogodniejszych warunków dla przedsiębiorstw. Anita Sobják wskazała na współpracę z państwami o najlepszych rezultatach na tym polu np. z Finlandią, Szwajcarią czy Singapurem. Poza tym, Fundusz Wyszehradzki poprzez specjalne granty dla start-up-ów mógłby odegrać większą rolę w realizacji takich projektów.

Paneliści byli zgodni co do potrzeby współpracy w poszerzonej formule. Format „V4+” powinien nie tylko być kontynuowany, ale i powiększany o kolejnych uczestników dialogu. Według wyliczeń Víta Dostála Grupa Wyszehradzka spotykała się dotychczas na poziomie prezydenckim oraz ministerialnym najczęściej z Rumunią, następnie z Bułgarią, w dalszej kolejności ze Słowenią. Według czeskiego eksperta istotne jest pozyskiwanie poparcia dla inicjatyw V4, zarówno ze strony pozostałych państw członkowskich UE, jak i Komisji Europejskiej.

Oprac. Łukasz Ogrodnik