Debata „Stosunki transatlantyckie i główne kwestie bezpieczeństwa regionalnego” z panią prezydent Estonii Kersti Kaljulaid

5 maja 2021 r. Polski Instytut Spraw Międzynarodowych (PISM) gościł panią prezydent Estonii Kersti Kaljulaid. Spotkanie było współorganizowane przez Ambasadę Estonii w Warszawie i wpisało się w trzydniową wizytę estońskiej głowy państwa w Polsce z okazji 230. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja. Debatę, która dotyczyła głównie kwestii bezpieczeństwa, moderował Dyrektor PISM Sławomir Dębski.
PISM

Mówiąc o globalnej konkurencji mocarstw, prezydent Kaljulaid wspomniała, że USA poświęcają więcej uwagi Azji, co implikuje zmiany także dla państw Europy Środkowej. W rywalizacji Chin i USA Estonia i Polska kierują się wartościami, co czyni z USA sojusznika. Jednocześnie UE powinna brać coraz większą odpowiedzialność za własne otoczenie. Kaljulaid zauważyła, że podejście UE dotyczące jej zewnętrznego oddziaływania ulega zmianie. Świadczy o tym odmienna niż w przeszłości retoryka unijnych instytucji. Zdaniem prezydent Estonii UE powinna wspierać Ukrainę w rozmowach z Rosją – Ukraina i Gruzja mogły zostać zaatakowane przez Rosję ze względu na ich europejskie aspiracje. Pani prezydent podkreśliła, że państwom tym należy dać perspektywę członkostwa w UE, i zaleciła więcej konsultacji politycznych w ramach Partnerstwa Wschodniego. Jednocześnie kraje kandydujące do NATO i UE, starając się spełnić wymogi akcesyjne, jak praworządność czy wolność mediów, powinny być gotowe do wykorzystania nadarzających się okazji.



Mówiąc o Inicjatywie Trójmorza, Kersti Kaljulaid poparła pomysł utworzenia stałego sekretariatu. Jej zdaniem pandemia wzmocniła wcześniejsze trendy związane m.in. z rynkiem pracy i pracą zdalną. Prezydent wskazała na jeden z priorytetów TSI: cyfrowy wymiar współpracy regionalnej. Estonia jest gotowa zaoferować Inicjatywie wsparcie dla szybszej cyfryzacji (w tym dotyczącej e-dowodów) Nordyckiego Instytutu na rzecz Rozwiązań Interoperacyjnych. Prezydent Kaljulaid zaapelowała o konieczność stosowania mechanizmu COVAX w dostarczaniu szczepionek państwom pozaunijnym, takim jak Ukraina czy Gruzja, co współgra z wartościami europejskimi. Poruszyła też m.in. kwestie sztucznej inteligencji, znajdującej zastosowanie również w wojskowości, podkreśliła klimatyczne zmiany zachodzące na naszej planecie i opowiedziała się za praktycznym wykorzystywaniem wartości.