Takie wnioski wypływają z raportu „Defence Budgets And Cooperation In Europe: Developments, Trends And Drivers”, opracowanego częściowo na podstawie studium analitycznego, przygotowanego na zlecenie Europejskiej Agencji Obrony (EDA) w ramach projektu Permanent Monitoring and Analysis. Badania ekonomicznego wymiaru polityki bezpieczeństwa krajów europejskich prowadzi konsorcjum w składzie: włoski Instytut Spraw Międzynarodowych (IAI) – lider projektu, niemiecka Fundacja Nauka i Polityka (SWP), francuski Instytut Stosunków Międzynarodowych i Strategii (IRIS), Polski Instytut Spraw Międzynarodowych (PISM), Grecka Fundacja na rzecz Polityki Zagranicznej i Europejskiej (ELIAMEP), szwedzka Agencja Badań Obronnych (FOI), przy współpracy z ekspertem brytyjskiego Królewskiego Instytutu RUSI. Projekt koncentruje się na analizie budżetów obronnych krajów UE oraz stowarzyszonych z EDA (Norwegia, Serbia, Szwajcaria), programów modernizacji technicznej sił zbrojnych tych państw, współpracy wojskowej pomiędzy nimi oraz przemysłowym wymiarze rozwoju zdolności wojskowych. 

Pierwszy raport przygotowany w ramach projektu potwierdza długo oczekiwany przełom w ekonomicznej sytuacji sektora obronnego w Europie: po raz pierwszy od wybuchu kryzysu fiskalnego wydatki na obronność w większości krajów UE przestaną spadać. Wartości przyrostów są jednak silnie zróżnicowane. W przypadku wielu krajów można mówić jedynie o skorygowaniu wartości budżetów o wskaźnik inflacyjny z ostatnich lat. Na tym tle pozytywnie wyróżnia się Polska – głównie dzięki sukcesywnemu zwiększaniu polskich nakładów na obronność, Europa Środkowo-Wschodnia będzie w 2016 r. liderem pod względem dynamiki zmian budżetów obronnych.

Jednocześnie coraz wyraźniejszy staje się trend orientowania współpracy wojskowej na kraje sąsiedzkie, a nie na instytucje UE i NATO. Bardzo powoli rozwijają się programy wspólnych prac badawczo-rozwojowych nad uzbrojeniem, pozyskiwaniem broni oraz współpracy przy szkoleniu żołnierzy i serwisowaniu systemów uzbrojenia, realizowane przez kilka lub kilkanaście państw w ramach inicjatyw „pooling and sharing” UE czy też „inteligentnej obrony” NATO. Tymczasem pragmatyczna współpraca krajów sąsiedzkich zaczyna notować postępy. Ponadto coraz wyraźniejsza staje się pozycja Niemiec, jako centralnego punktu współpracy zorientowanej na rozwój zdolności wojskowych w Europie. Jednocześnie Stany Zjednoczone coraz mocniej wiążą się dwustronną współpracą wojskową z grupą państw środkowoeuropejskich.

Raport proponuje kilka możliwych wyjaśnień zaobserwowanych trendów i zjawisk. Kreśli też scenariusze na przyszłość. Zachęcamy do zapoznania się z raportem!