W ostatnich miesiącach oczy światowej opinii publicznej zwrócone są na Ukrainę. I choć Białoruś pozostaje w cieniu tych wydarzeń, to co dzieje się teraz u jej południowego sąsiada będzie miało znaczenie dla całego regionu.

Uczestnicy konferencji „Białoruś w czasie transformacji. Problemy, wyzwania i oczekiwania” starali się znaleźć odpowiedź na pytania o kondycję polityczną, społeczną i gospodarczą Białorusi. Czy Unia Europejska i jej partnerzy, tacy jak Kanada, są gotowi do wsparcia białoruskich reform i tamtejszego społeczeństwa obywatelskiego zanim dojdzie do wydarzeń podobnych do tych, które widzieliśmy w Kijowie? Czy mamy odpowiednie narzędzia do zidentyfikowania niezbędnych potrzeb? Czy białoruskie społeczeństwo jest gotowe na to, żeby nie tylko przeciwstawić się własnemu reżimowi, ale i Rosji?

Obraz, jaki wyłonił się z dyskusji nie napawał optymizmem. Uczestnicy podkreślali konieczność pilnych reform gospodarczych, bez których Białorusi grozi kryzys daleko większy niż ten z 2011 r. Mówili o zatomizowanym białoruskim społeczeństwie, które nauczone funkcjonowania bez pomocy państwa nie zastanawia się nad koniecznością zmian systemu politycznego. Dyskutowano o kondycji białoruskich niezależnych mediów oraz sektora pozarządowego, których działanie nie byłoby możliwe bez zagranicznych donorów. Poruszone zostały również wątki związane z funkcjonowaniem białoruskiej armii, bardzo mocno uzależnionej od pomocy Rosji oraz wniosków, jakie dla białoruskiego reżimu płyną z obecnej sytuacji na Ukrainie. Paneliści zgodzili się, że Białoruś będzie gotowa do przeprowadzenia niezbędnych reform po zmianie władz, lecz największym wyzwaniem nadal pozostaje sam moment zmiany.

Optymistycznie wybrzmiały natomiast dwa wątki. Pierwszy dotyczył świadomości potrzeby zmian, jaką cechuje się średni i niższy szczebel urzędników na Białorusi. Drugi, i najważniejszy, związany jest ze świadomością polityczną Białorusinów, wśród których ciągle dominują zwolennicy wstąpienia do Unii Europejskiej. Tym samym w stosunku do UE padło oczekiwanie, żeby nie zapominała o swoim wschodnim sąsiedzie, który również potrzebuje wsparcia w drodze do transformacji.

Konferencja „Białoruś w czasie transformacji. Problemy, wyzwania i oczekiwania” odbyła się 5 marca 2014 r. w siedzibie Ambasady Kanady w Warszawie. Projekt został zrealizowany ze środków Ambasady Kanady w Warszawie.

Oprac. Anna Maria Dyner
Fot. Jadwiga Winiarska